rola pielęgniarki środowiskowej i jej współpraca z rodziną pacjenta dializowanego, Pielęgniarstwo ...

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
//-->NEFROLOGIARola pielęgniarki środowiskowej i jej współpracaz rodziną pacjenta dializowanegoThe role of a district nurse and the cooperation with a family of dialyzed patientDonata Kurpas1,2, Bartosz Sapilak1, Andrzej Steciwko1,21Katedra2Państwowai Zakład Medycyny Rodzinnej Akademii Medycznej we WrocławiuMedyczna Wyższa Szkoła Zawodowa w OpoluProblemy Lekarskie 2006; 45, 3: 86–88StreszczeniePrzedstawiono charakterystykę pielęgniarki środowiskowo-ro-dzinnej, zakres jej odpowiedzialności, uprawnień oraz funkcje,a także akty prawne regulujące pracę pielęgniarki środowisko-wo-rodzinnej oraz wykaz świadczeń zdrowotnych wykonywa-nych przez pielęgniarkę środowiskową-rodzinną, ze szczegól-nym uwzględnieniem opieki nad chorym dializowanym.Słowa kluczowe: dializoterapia, lekarz rodzinny, opieka podsta-wowa, pielęgniarka środowiskowaPielęgniarka ubezpieczenia zdrowotnego jest świadcze-niodawcą, z którym Narodowy Fundusz Zdrowia zawarłumowę (kontrakt) o udzielanie świadczeń zdrowotnych. Pie-lęgniarka środowiskowo-rodzinna to pielęgniarka pracują-ca w podstawowej opiece zdrowotnej, wypełniająca funk-cje pielęgniarskie wobec rodziny i jej członków, społeczno-ści lokalnej, w środowisku ich zamieszkania, w sytuacjizdrowia, choroby i niepełnosprawności. Zgodnie ze specy-fiką miejsca świadczenia usług, pielęgniarka środowisko-wo-rodzinna podejmuje działania z zakresu promocji zdro-wia, profilaktyki chorób, świadczeń pielęgnacyjnych, świad-czeń leczniczych, świadczeń diagnostycznych, świadczeńrehabilitacyjnych. Pielęgniarka środowiskowo-rodzinna re-alizuje więc holistyczną opiekę nad pacjentem, rodziną i po-pulacją lokalną w zakresie zgodnym z jej przygotowaniemzawodowym, obejmującym ocenę stanu zdrowia i działaniapielęgniarskie [1–3].Do kompetencji pielęgniarki środowiskowo-rodzinnejw opiece nad osobami przewlekle chorymi, w tym podda-wanymi dializoterapii będzie należało: samodzielne diagno-zowanie, planowanie i realizowanie opieki pielęgniarskiejzgodnie z wybranym modelem pielęgnowania, samodzielneustalanie sposobów, form, metod realizacji kompleksowejopieki pielęgniarskiej zgodnie z wiedzą i standardami obo-wiązującymi w medycynie i kodeksem etyki zawodowej [1–3].W sytuacji przekraczającej jej kompetencje pielęgniarkapowinna niezwłocznie skierować podopiecznego do lekarza.Wypełnianie opieki nad chorym dializowanym powinnoodbywać się poprzez współpracę z lekarzem rodzinnym, ro-dziną chorego, specjalistami oraz przedstawicielami orga-nizacji i instytucji działających na rzecz przewlekle chorych.Pielęgniarka środowiskowo-rodzinna powinna mieć pod-stawową wiedzę na temat przewlekłej niewydolności ne-rek (faza pierwsza, faza druga – po konsultacji z nefrolo-giem), techniki hemodializy oraz techniki dializ otrzewno-wych – CADO, PDI [4–8].Poniżej przedstawiono zakres kompetencji pielęgniarkiśrodowiskowo-rodzinnej oraz akty prawne, na których kom-petencje te się opierają.Świadczenia diagnostyczne realizowane w ramach opie-ki nad c h o r y m d i a l i z o w a n y m p r z e z p i e l ę g n i a r k ę ś r o d o w i -skową w praktyce lekarza rodzinnego (plr):• przeprowadza wywiady środowiskowo-rodzinne;• wykonuje badanie fizykalne metodami: obserwacji, doty-ku, opukiwania, osłuchiwania, pomiarów za pomocą apa-ratury i sprzętu;• wykonuje pomiary: ciśnienia, tętna, temperatury, masyciała, obrzęków obwodowych;• ocenia odchylenia od normy;• pobiera materiał do badań diagnostycznych;• wykonuje testy diagnostyczne do oznaczenia ciał ketono-wych i glukozy we krwi i moczu;• rozpoznaje problemy zdrowotne, psychosomatyczne i spo-łeczne u podopiecznych;• ocenia i monitoruje ból, ogólny stan chorego, proces jegozdrowienia.Adres do korespondencji:dr n. med. Donata Kurpas, Katedra i Zakład Medycyny Rodzinnej Akademii Medycznej, ul. Syrokomli 1, 51-141 Wrocław,tel./faks +48 71 325 43 41, e-mail: dkurpas@hotmail.com86Problemy Lekarskie2006; 45, 3NEFROLOGIAŚwiadczenia terapeutyczno-lecznicze realizowane w ra-mach opieki nad chorym dializowanym przez pielęgniarkęśrodowiskową w plr:• ustala dietę przewlekle chorych;• dobiera techniki karmienia w zależności od stanu cho-rego;• wykonuje zabiegi z zastosowaniem ciepła i zimna;• zakłada cewnik do pęcherza moczowego (cewnikuje);• wykonuje wlewy doodbytnicze (lewatywy, wlewki, kro-plówki);• podaje leki różnymi drogami wg zleconych dawek;• wykonuje kaniulowanie żył obwodowych;• wykonuje iniekcje dożylne, domięśniowe, podskórnei śródskórne;• wykonuje wlewy dożylne;• opatruje rany, wykonuje opatrunki;• zdejmuje szwy;• wykonuje inhalacje;• stosuje tlenoterapię;• udziela pierwszej pomocy w stanach zagrażających życiu,w nagłych zachorowaniach;• prowadzi bilans wodny – dobową zbiórkę moczu;• wykonuje EKG;• stosuje farmakologiczne leczenie skóry (smarowanie,wcieranie, okłady).Świadczenia rehabilitacyjne realizowane w ramach opie-ki nad chorym dializowanym przez pielęgniarkę środowi -skową w plr:• koordynuje i współdziała w rehabilitacji przyłóżkowej w ce-lu zapobiegania powikłaniom wynikającym z długotrwa-łego unieruchomienia (choroby);• prowadzi usprawnianie ruchowe (siadanie, pionizacja, na-uka chodzenia, nauka samoobsługi);• prowadzi aktywizację podopiecznych z wykorzystaniemterapii zajęciowej;• ćwiczy odruch ssania i połykania w porażeniach mózgo-wo-rdzeniowych;• stosuje drenaż ułożeniowy;• prowadzi gimnastykę oddechową i oklepywanie klatkipiersiowej.Świadczenia pielęgnacyjno-higieniczne realizowane w ra-mach opieki nad chorym dializowanym przez pielęgniarkęśrodowiskową w plr:• wykonuje usługi pielęgnacyjno-higieniczne wynikającez procesu pielęgnowania i zapotrzebowania na świadcze-nia zdrowotne;• wykonuje toaletę ciała, kąpiele lecznicze;• wykonuje czynności zapobiegające odleżynom;• wykonuje inne czynności wynikające z procesu leczenia.Ś wi a d c z e n i a s o c j a l n o - b y t o w e r e a l i z o w a n e w ramachopieki nad chorym dializowanym przez pielęgniarkę środo-wiskową w plr:• koordynuje i organizuje działania na rzecz podopieczne-go w zakresie spraw socjalnych poprzez instytucje, sto-warzyszenia, organizacje pozarządowe oraz placówkiochrony zdrowia.Akty prawnePielęgniarka środowiskowo-rodzinna wykonuje swojeobowiązki i zadania zgodnie z aktami prawnymi:• ustawaO zawodach pielęgniarki i położnejz 5 lipca 1996 r.(DzU nr 91, poz. 410 z 30 lipca 1996 r. z późn. zm.);• rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznejz 2 września 1997 r. w sprawie zakresu i rodzaju świad-czeń zapobiegawczych, diagnostycznych, leczniczych i re-habilitacyjnych wykonywanych przez pielęgniarkę samo-dzielnie, bez zlecenia lekarskiego oraz zakresu i rodzajutakich świadczeń wykonywanych przez położną samo-dzielnie (DzU nr 116, poz. 750);• ustawa z 30 sierpnia 1991 r.O zakładach opieki zdrowot-nej(DzU nr 91, poz. 408 z późn. zm.);• ustawa z 19 kwietnia 1991 r. Osamorządzie pielęgniareki położnych(DzU nr 41, poz. 178);• rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznejz 8 lipca 1997 r. w sprawie wymogów, jakim powinny od-powiadać pod względem technicznym i sanitarnym urzą-dzenia i pomieszczenia, w których można wykonywać in-dywidualną praktykę pielęgniarki i położnej (DzU nr 85,poz. 543);•Kodeks etyki zawodowej polskiej pielęgniarki i położnej– grudzień 1995 r.;• standardy praktyki zawodowej – zatwierdzone przez Mi-nistra Zdrowia i Opieki Społecznej;• aktualnie obowiązujące programy rządowe, resortowei lokalne;• inne akty prawne:– ustawaO zwalczaniu chorób zakaźnychz 13 listopa-da 1963 r. (DzU nr 50, poz. 279; zmiany: DzU z 1971 r.nr 12, poz. 115; z 1974 r. nr 47, poz. 280; z 1989 r. nr 53,poz. 192; z 1990 r. nr 34, poz. 198; z 1997 r. nr 60,poz. 369);– ustawaO wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniualkoholizmowiz 26 października 1982 r. (DzU nr 35,poz. 230; zmiany: DzU z 1984 r. nr 34, poz. 184; z 1987 r.nr 33, poz. 180; z 1989 r. nr 35, poz. 192; z 1990 r. nr 34,poz. 198 i nr 73, poz. 431; z 1991 r. nr 73, poz. 321 i nr 94,poz. 419 oraz z 1993 r. nr 40, poz. 184; DzU z 29 paź-dziernika 1996 r. nr 127, poz. 593);– ustawaO zapobieganiu narkomaniiz 31 stycznia 1985 r.(DzU nr 4, poz. 15; zmiany: z 1987 r. nr 33, poz. 180; DzUz 24 kwietnia 1997 r. nr 75, poz. 468).Piśmiennictwo1. Steciwko A. Wybrane problemy służby zdrowia w Polsce. W: Me-dycyna rodzinna. Sloane PD, Slatt LM, Cutris P (red.). Wyd. pol.Steciwko A. Wydawnictwo Urban & Partner, Wrocław 1998; 59-64.2. Steciwko A. Rola lekarza rodzinnego w reformie poz. W: Prakty-ka lekarza rodzinnego. Aspekty organizacyjne, prawne i finan-sowe. Steciwko A (red.). Wyd. Akademia Medyczna, Wrocła-w. 1998; 7-14.3. Steciwko A. Zakres działań i najważniejszych kompetencji leka-rza rodzinnego. W: Praktyka lekarza rodzinnego. Aspekty orga-nizacyjne, prawne i finansowe. Steciwko A (red.). Wyd. Akade-mia Medyczna, Wrocław 1998; 15-28.4. Kuszewski K. Rola lekarza rodzinnego w realizacji NarodowegoProgramu Zdrowia. Polska Medycyna Rodzinna 2, 3: 263-5.Problemy Lekarskie2006; 45, 387NEFROLOGIA5. Steciwko A. Praktyka lekarza rodzinnego. Warunki wymaganedo utworzenia praktyki lekarza rodzinnego. Polska MedycynaRodzinna 2, 3: 470-1.6. Steciwko A, Drobnik J, Hełminiak I i wsp. Opieka lekarza rodzinne-go nad pacjentem i jego rodziną w przypadku dializowania w sys-temie ciągłej ambulatoryjnej dializy otrzewnowej. Wybrane zagad-nienia z praktyki lekarza rodzinnego. Steciwko A (red.). Wydawnic-two Continuo, Wrocław 1997; 1: 95-7.7. Rutkowski B. Pacjent leczony nerkozastępczo w praktyce lekarzarodzinnego. Polska Medycyna Rodzinna 2, 3: 345-7.8. Steciwko A, Hełminiak I, Drobnik J. Zagadnienia psychospołecz-ne opieki lekarza rodzinnego nad chorymi z przewlekłą niewy-dolnością nerek. Wybrane zagadnienia z praktyki lekarza rodzin-nego. Steciwko A (red.). Wydawnictwo Continuo, Wro-cław 1997; 1: 99-103.88Problemy Lekarskie2006; 45, 3 [ Pobierz całość w formacie PDF ]

rola pielęgniarki środowiskowej i jej współpraca z rodziną pacjenta dializowanego, Pielęgniarstwo ...

Tematy