Rozporządzenie ws min wymagań dot maszyn, BHP - Bezpieczeństwo i Higiena Pracy, Prawo pracy

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
(Dz. U. Nr 191, poz. 1596)
ROZPORZĄDZENIE
MINISTRA GOSPODARKI
z dnia 30 października 2002 r.
w sprawie minimalnych wymagań dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy w zakresie
użytkowania maszyn przez pracowników podczas pracy.
(Dz. U. z dnia 18 listopada 2002 r.)
Na podstawie art. 237
15
§ 2 Kodeksu pracy zarządza się, co następuje:
Rozdział 1
Przepisy ogólne
§ 1.
Ilekroć w rozporządzeniu jest mowa o:
1) "maszynie" - należy przez to rozumieć wszelkie maszyny i inne urządzenia techniczne,
narzędzia oraz instalacje użytkowane podczas pracy, a także sprzęt do tymczasowej pracy na
wysokości, w szczególności drabiny i rusztowania;
2) "użytkowaniu maszyny" - należy przez to rozumieć wykonywanie wszelkich czynności
związanych z maszyną, w szczególności jej uruchamianie lub zatrzymywanie, posługiwanie
się nią, transportowanie, naprawianie, modernizowanie, modyfikowanie, konserwowanie i
obsługiwanie, w tym także czyszczenie;
3) "strefie niebezpiecznej" - należy przez to rozumieć strefę w obrębie oraz wokół maszyny, w
której występuje ryzyko dla zdrowia lub bezpieczeństwa pracownika;
4) "pracowniku narażonym" - należy przez to rozumieć pracownika znajdującego się w strefie
niebezpiecznej;
5) "operatorze" - należy przez to rozumieć pracownika, któremu powierzono zadanie
użytkowania maszyny;
6) "ładunku nieprowadzonym" - należy przez to rozumieć ładunek, który nie przemieszcza się
po stałym torze ustalonym za pomocą sztywnych prowadnic lub innych środków
technicznych.
§ 2.
1. Pracodawca powinien podjąć działania mające na celu zapewnienie, że maszyny
udostępnione pracownikom na terenie zakładu pracy lub w miejscu wyznaczonym przez
pracodawcę są właściwe do wykonywania pracy lub odpowiednio przystosowane do jej
wykonywania oraz mogą być użytkowane bez pogorszenia bezpieczeństwa lub zdrowia
pracowników.
2. Pracodawca, dokonując wyboru maszyny, powinien brać pod uwagę specyficzne warunki
i rodzaj wykonywanej pracy, a także istniejące w zakładzie pracy lub w miejscu pracy zagrożenia
istotne dla bezpieczeństwa i zdrowia pracowników, w szczególności na stanowisku pracy;
pracodawca powinien uwzględniać dodatkowe zagrożenia związane z użytkowaniem maszyny.
1
3. Pracodawca powinien zastosować odpowiednie rozwiązania mające na celu
zminimalizowanie ryzyka związanego z użytkowaniem maszyn, jeżeli maszyny nie mogą być
użytkowane bez ryzyka dla bezpieczeństwa lub zdrowia pracowników.
Rozdział 2
Wymagania dotyczące użytkowania maszyn
§ 3.
1. Maszyny:
1) instaluje się, umiejscawia oraz użytkuje w sposób:
a) minimalizujący ryzyko dla bezpieczeństwa i zdrowia pracowników, w szczególności
poprzez zapewnienie dostatecznej przestrzeni między ich ruchomymi częściami a
ruchomymi bądź stałymi elementami znajdującymi się w ich otoczeniu,
b) zapewniający bezpieczne dostarczanie lub odprowadzanie używanej albo produkowanej
energii bądź materiałów;
2) montuje się lub demontuje w bezpiecznych warunkach, w szczególności zgodnie z
zaleceniami producenta.
2.Maszyny, które mogą podczas użytkowania być narażone na uderzenie pioruna,
zabezpiecza się przed jego skutkami.
§ 4.
1. Ruchome maszyny z własnym napędem mogą być obsługiwane wyłącznie przez
pracowników odpowiednio przeszkolonych w zakresie ich bezpiecznej obsługi.
2. W przypadku gdy maszyny poruszają się po terenie, na którym jest wykonywana praca,
pracodawca powinien ustalić zasady ruchu i egzekwować ich przestrzeganie.
3. Pracodawca powinien podjąć działania organizacyjne zapobiegające wchodzeniu
pracowników na teren pracy maszyn samobieżnych.
4. Jeżeli praca może przebiegać w sposób właściwy tylko w obecności pracowników
pieszych, pracodawca powinien zastosować odpowiednie środki chroniące pracowników przed
urazami spowodowanymi działaniem maszyn.
§ 5.
1. Pracownicy mogą być transportowani przy pomocy mechanicznie napędzanej
maszyny, o ile jest zapewnione ich bezpieczeństwo. Jeżeli praca jest kontynuowana podczas
jazdy maszyny, prędkość mechanicznie napędzanej maszyny reguluje się odpowiednio do
wykonywanej pracy.
2. Maszyny o napędzie spalinowym mogą być używane w miejscu pracy tylko wtedy, gdy
jest zapewniona ilość powietrza wystarczająca do wyeliminowania zagrożenia dla
bezpieczeństwa i zdrowia pracowników.
§ 6.
1. Ruchome maszyny przeznaczone do podnoszenia ładunków, które mogą być
dodatkowo demontowane lub w których jest wymieniane wyposażenie, użytkuje się w sposób
zapewniający ich stateczność podczas użytkowania, we wszystkich możliwych do przewidzenia
warunkach, z uwzględnieniem rodzaju podłoża.
2. Pracownicy mogą być podnoszeni tylko za pomocą przeznaczonych do tego celu maszyn i
ich wyposażenia, z zastrzeżeniem ust. 3.
3. W szczególnie uzasadnionych przypadkach maszyny, które nie zostały skonstruowane do
podnoszenia pracowników, mogą być używane do tego celu, jeżeli pracodawca ustali
2
szczegółowe warunki obsługi i nadzoru nad pracą tych maszyn tak, aby zostało zapewnione
bezpieczeństwo pracowników.
4. Podczas przebywania pracowników na maszynie przeznaczonej do podnoszenia ładunków
stanowisko służące do sterowania maszyną powinno być ciągle obsługiwane przez operatora. W
przypadku wystąpienia niebezpieczeństwa powinna być zapewniona możliwość ewakuowania
pracowników. Pracownicy podczas ich podnoszenia powinni mieć możliwość komunikowania
się.
5. Pracownicy nie powinni przebywać pod wiszącymi ładunkami, o ile nie jest to konieczne
dla sprawnego wykonywania pracy. Jeżeli jednak zachodzi taka konieczność, pracodawca
powinien zapewnić bezpieczeństwo pracownikom i właściwe zabezpieczenie wiszących
ładunków.
6. Nie przenosi się ładunków nad niezabezpieczonymi miejscami pracy, w których
zwyczajowo przebywają pracownicy. Jeżeli jednak praca nie może być wykonywana w inny
sposób, pracodawca powinien ustalić zasady bezpiecznego jej wykonywania oraz zapewnić
przestrzeganie tych zasad.
§ 7.
1. Maszyny i oprzyrządowanie przeznaczone do podnoszenia ładunków dobiera się z
uwzględnieniem wielkości ładunków, jakie będą nimi przenoszone, miejsc uchwytu, sposobu i
miejsca umieszczenia ładunku, sprzętu do mocowania oraz warunków atmosferycznych, w jakich
mogą być przemieszczane.
2. Oprzyrządowanie maszyn przeznaczonych do podnoszenia ładunków, jeżeli nie jest
rozmontowywane po użyciu, oznakowuje się w celu poinformowania użytkowników o
właściwościach oprzyrządowania.
3. Oprzyrządowanie przeznaczone do podnoszenia ładunków przechowuje się w sposób
zapewniający ochronę przed jego uszkodzeniem lub zniszczeniem.
§ 8.
1. W przypadku gdy dwie lub więcej maszyn, przeznaczonych do podnoszenia
ładunków nieprowadzonych, jest zainstalowanych lub ustawionych na stanowisku pracy w taki
sposób, że promienie ich zasięgu zachodzą na siebie, stosuje się odpowiednie środki
zapobiegające kolizji ładunków lub maszyn.
2. Podczas użytkowania maszyn przeznaczonych do podnoszenia ładunków
nieprowadzonych stosuje się środki zapobiegające przechyleniom, przewróceniom, a także, jeżeli
jest to konieczne, przemieszczaniu się ładunków; pracodawca powinien zapewnić
przeprowadzanie kontroli należytego stosowania tych, środków.
3.W przypadku gdy operator maszyny przeznaczonej do podnoszenia ładunków
nieprowadzonych nie może obserwować całej drogi, jaką pokonuje ładunek, bezpośrednio lub
przy użyciu pomocniczych urządzeń, kompetentna osoba współpracująca z operatorem przy
przemieszczaniu tego ładunku powinna pozostawać z nim w kontakcie; w tym celu podejmuje się
działania organizacyjne zapobiegające kolizjom ładunku, które mogłyby spowodować zagrożenie
dla pracowników.
4. W przypadku gdy pracownik zamocowuje albo zdejmuje ładunek ręcznie, praca powinna
być zorganizowana w sposób bezpieczny, w szczególności poprzez zapewnienie bezpośredniego
lub pośredniego wpływu tego pracownika na sterowanie maszyną przeznaczoną do podnoszenia
ładunków nieprowadzonych.
5. Wszelkie czynności związane z podnoszeniem ładunków nieprowadzonych odpowiednio
planuje się, kontroluje oraz przeprowadza z zachowaniem bezpieczeństwa pracowników. Jeżeli
ładunek ma być podnoszony jednocześnie przez dwie lub więcej maszyn przeznaczonych do
3
podnoszenia ładunków nieprowadzonych, określa się i stosuje procedury zapewniające
koordynację pracy między operatorami tych maszyn.
6. W przypadku gdy istnieje możliwość, że maszyna przeznaczona do podnoszenia
ładunków nieprowadzonych może nie utrzymać ładunku z powodu przerwania lub wstrzymania
dostawy energii, dla zapewnienia bezpieczeństwa pracowników podejmuje się odpowiednie
działania mające na celu uniknięcie związanego z tym ryzyka.
7. Ładunki zawieszone nie mogą być pozostawione bez nadzoru, chyba że dostęp do strefy
niebezpiecznej jest uniemożliwiony, a ładunek jest zawieszony i utrzymywany bezpiecznie.
8. Użytkowanie maszyn przeznaczonych do podnoszenia ładunków nieprowadzonych na
otwartej przestrzeni wstrzymuje się, jeżeli warunki atmosferyczne pogarszają się w takim
stopniu, że zagrożone jest bezpieczne użytkowanie tych maszyn oraz powstaje zagrożenie dla
pracowników. W celu uniknięcia zagrożenia dla pracowników stosuje się odpowiednie środki
ochronne, zwłaszcza zabezpieczające maszynę przed przewróceniem się.
§ 8a.
(2)
1. Jeżeli tymczasowa praca na wysokości nie może być wykonana w sposób
bezpieczny i zgodnie z warunkami ergonomicznymi z odpowiedniej powierzchni, wówczas:
1) należy dokonać wyboru odpowiedniego sprzętu roboczego, który zapewni bezpieczne
warunki pracy;
2) należy zapewnić pierwszeństwo stosowania środków ochrony zbiorowej nad środkami
ochrony indywidualnej;
3) parametry sprzętu, o którym mowa w pkt 1, muszą być dostosowane do charakteru
wykonywanej pracy, dających się przewidzieć obciążeń oraz zapewniać bezpieczne
przemieszczanie się pracowników;
4) należy dokonać wyboru najbardziej odpowiednich środków umożliwiających bezpieczny
dostęp do miejsc tymczasowej pracy na wysokości, stosownie do różnicy wysokości i
częstości jej pokonywania oraz czasu trwania użytkowania tych środków;
5) wybrany sprzęt roboczy, w tym środki, o których mowa w pkt 4, powinny umożliwiać
ewakuację pracowników w przypadku wystąpienia niebezpieczeństwa;
6) przejście między środkami umożliwiającymi bezpieczny dostęp do miejsc tymczasowej
pracy na wysokości i platformami, pomostami lub kładkami w obu ich kierunkach nie może
stwarzać dla pracowników dodatkowego ryzyka upadku.
2. Tymczasowa praca na wysokości może być wykonywana tylko wtedy, gdy warunki
pogodowe nie zagrażają bezpieczeństwu i zdrowiu pracowników.
3. Uwzględniając wyniki oceny ryzyka dla bezpieczeństwa i zdrowia pracowników oraz w
szczególności czas trwania pracy, a także uwarunkowania ergonomiczne występujące przy
zastosowaniu wejść z wykorzystaniem lin i sprzętu do ustalania pozycji pracownika podczas
pracy, należy zapewnić pracownikom siedziska z odpowiednim wyposażeniem.
4. W zależności od rodzaju sprzętu roboczego, który zapewni bezpieczne warunki pracy,
należy zastosować:
1) właściwe środki mające na celu zminimalizowanie ryzyka pracowników, związanego ze
stosowaniem tego sprzętu;
2) jeśli to konieczne, odpowiednie rozwiązania w celu zainstalowania zabezpieczeń
zapobiegających upadkom pracowników wykonujących pracę na wysokości.
5. Zastosowane środki i rozwiązania, o których mowa w ust. 4, muszą być na tyle skuteczne,
aby zapobiec upadkowi i obrażeniom pracownika wykonującego pracę na wysokości.
6. Wejścia z wykorzystaniem lin i sprzętu do ustalania pozycji pracownika podczas pracy
mogą być stosowane tylko w warunkach, gdzie ocena ryzyka wskazuje, że praca może być
4
wykonywana bezpiecznie i stosowanie innego, bezpieczniejszego sprzętu roboczego nie jest
uzasadnione.
7. Środki ochrony zbiorowej zapobiegające upadkom mogą mieć przerwy jedynie w
miejscach wejścia lub zejścia z drabin lub schodów.
8. Gdy wykonanie szczególnego zadania wymaga czasowego usunięcia środka ochrony
zbiorowej zapobiegającego upadkom, wówczas:
1) muszą zostać zastosowane zastępcze, skuteczne środki ochronne;
2) zadanie nie może być realizowane, dopóki takie środki nie zostaną zastosowane;
3) natychmiast po całkowitym lub częściowym zakończeniu danego zadania środki ochrony
zbiorowej zapobiegające upadkom muszą zostać ponownie zainstalowane.
§ 8b.
(3)
1. Do pracy na wysokości mogą być wykorzystywane drabiny jako stanowiska
robocze, jedynie w warunkach, w których, biorąc pod uwagę wymagania określone w § 8a ust. 1,
wykorzystanie innego, bardziej bezpiecznego sprzętu roboczego nie jest uzasadnione z powodu
niskiego poziomu ryzyka i krótkotrwałego ich wykorzystania albo istniejących okoliczności,
których pracodawca nie może zmienić.
2. Drabiny:
1) muszą być tak ustawione, aby zapewnić ich stateczność w trakcie użytkowania;
2) przenośne muszą opierać się na stabilnym, trwałym, posiadającym odpowiednie wymiary,
nieruchomym podłożu w taki sposób, aby szczeble pozostawały w pozycji poziomej oraz
były zabezpieczone przed przemieszczaniem, zanim będą użytkowane;
3) zawieszane muszą być zaczepione w bezpieczny sposób, tak aby zapobiec, z wyjątkiem
drabin linowych, ich przemieszczaniu lub bujaniu;
4) używane jako środki dostępu muszą być dostatecznie długie, tak aby wystarczająco
wystawały ponad platformę dostępu, chyba że zostały zastosowane inne środki zapewniające
pewne uchwycenie poręczy;
5) wieloczęściowe łączone lub wysuwane muszą być używane w taki sposób, aby zapobiec
przemieszczaniu się ich różnych części względem siebie;
6) przejezdne przed ich użyciem muszą być pewnie unieruchomione.
3. Drabiny muszą być używane w taki sposób, aby:
1) przez cały czas była zapewniona możliwość bezpiecznego uchwycenia poręczy i wsparcia
pracowników;
2) w szczególności, jeśli ładunek ma zostać ręcznie przeniesiony na drabinie, nie może to
przeszkadzać pracownikowi w bezpiecznym trzymaniu się poręczy.
4. Przenośne drabiny muszą być zabezpieczone przed przemieszczaniem się w trakcie ich
użytkowania za pomocą urządzeń przeciwpoślizgowych przy górnych lub dolnych końcach
podłużnic albo poprzez inne rozwiązania o równoważnej skuteczności.
§ 8c.
(4)
1. W przypadku rusztowań, gdy ich dokumentacja zawierająca obliczenia dla
wybranego rusztowania nie jest dostępna lub dokumentacja ta nie obejmuje zastosowanej
konstrukcji rusztowania, należy wykonać obliczenia dotyczące ich wytrzymałości i stateczności,
chyba że rusztowania są montowane zgodnie z ogólnie uznawanym standardem ich montażu.
2. W zależności od złożoności danego rusztowania:
1) plan jego montażu, użytkowania i demontażu musi zostać opracowany przez kompetentną
osobę;
2) plan, o którym mowa w pkt 1, może mieć formę standardowej instrukcji, uzupełnionej
elementami odnoszącymi się do specjalistycznych szczegółów danego rusztowania.
5
[ Pobierz całość w formacie PDF ]

Rozporządzenie ws min wymagań dot maszyn, BHP - Bezpieczeństwo i Higiena Pracy, Prawo pracy

Tematy