Rosja, Studia, Bezpieczeństwo narodowe, Międzynarodowe stosunki wojskowe

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Rola broni nuklearnej
i sił zbrojnych w polityce zagranicznej Rosji.
Wymuszona retoryka czy przejaw imperializmu?
Na przestrzeni ostatnich miesi
ħ
cy
Ļ
rodki masowego przekazu w Polsce
atakowały informacjami i ostrze
Ň
eniami przed wzrostem ambicji mocarstwowych Federacji
Rosyjskiej. Typowymi przykładami tego „przebudzenia si
ħ
rosyjskiego nied
Ņ
wiedzia” miały
by
ę
coraz intensywniejsze starania Rosji w kierunku zdominowania rynku surowców
energetycznych oraz wzrost znaczenia rosyjskich sił zbrojnych w prowadzonej przez Kreml
polityce zagranicznej. Podawane informacje sugeruj
Ģ
,
Ň
e istotnie, od kilku lat, w zwi
Ģ
zku ze
stale wzrastaj
Ģ
c
Ģ
cen
Ģ
ropy naftowej na
Ļ
wiecie, a co za tym idzie powi
ħ
kszaj
Ģ
cym si
ħ
strumieniem pieni
ħ
dzy trafiaj
Ģ
cym do Rosji ze sprzeda
Ň
y tego surowca, siły zbrojne
Federacji Rosyjskiej zaanga
Ň
owane s
Ģ
w intensywny i długofalowy program modernizacji.
Jako dowód słuszno
Ļ
ci słu
ŇĢ
promotorom tej tezy doniesienia o „kolejnych” testach
rosyjskich pocisków balistycznych, bezprecedensowych manewrach floty, czy te
Ň
prezentacje nowych rozwi
Ģ
za
ı
rosyjskiego przemysłu zbrojeniowego na mi
ħ
dzynarodowych
targach i wystawach. Je
Ň
eli dodamy do tego bu
ı
czuczne wypowiedzi generałów (zwłaszcza
szefa sztabu generalnego sił zbrojnych Federacji Rosyjskiej – Gen. Jurija Bałujewskiego) na
temat zwi
ħ
kszenia roli broni nuklearnej, a nawet jej ewentualnego u
Ň
ycia w potencjalnym
konflikcie, rzeczywi
Ļ
cie rysuje si
ħ
niebezpieczny obraz
70
.
Czy jednak rzeczywi
Ļ
cie mamy do czynienia z nowym etapem wy
Ļ
cigu zbroje
ı
? Czy
Rosja faktycznie staje si
ħ
gro
Ņ
niejsza ni
Ň
kilkana
Ļ
cie lat temu? A przede wszystkim, czy
istotnie siły zbrojne Federacji Rosyjskiej odzyskały swoj
Ģ
dawn
Ģ
kondycj
ħ
i presti
Ň
? Bli
Ň
sza
analiza zdaje si
ħ
wykazywa
ę
,
Ň
e mamy raczej do czynienia z polityczn
Ģ
gr
Ģ
medialn
Ģ
na
u
Ň
ytek kampanii wyborczej, specyficzn
Ģ
retoryk
Ģ
, której zadaniem jest skoncentrowanie
elektoratu wokół o
Ļ
rodka władzy jako jedynego w Rosji, który mo
Ň
e zagwarantowa
ę
bezpiecze
ı
stwo i presti
Ň
Federacji Rosyjskiej wobec „nieprzyjaznego” otoczenia. Militarne
przebudzenie Rosji jest w du
Ň
ej mierze fantasmagori
Ģ
, słu
ŇĢ
c
Ģ
odwróceniu uwagi od
rzeczywistych problemów Rosji, na co dowody zostan
Ģ
przedstawione w kolejnych
cz
ħĻ
ciach artykułu.
I
Pozornie wiele wskazuje na to,
Ň
e siły zbrojne FR prze
Ň
ywaj
Ģ
pewne o
Ň
ywienie w
ostatnich latach. Ubiegły rok był szczególnie znacz
Ģ
cy pod tym wzgl
ħ
dem. W kwietniu
zwodowano prototyp strategicznego okr
ħ
tu podwodnego nowego typu, pierwsz
Ģ
tego typu
jednostk
ħ
od rozpadu ZSRR. Pomimo serii nieudanych prób, przemysł i wojsko s
Ģ
powa
Ň
nie
zaanga
Ň
owane w rozwój nowego pocisku balistycznego przeznaczonego dla tych jednostek.
W maju i grudniu, Wojska Rakietowe FR przeprowadziły próby z nowym rodzajem pocisku
balistycznego RS – 24, zdolnym do przenoszenia kilku głowic nuklearnych. W sierpniu
prezydent Putin osobi
Ļ
cie ogłosił,
Ň
e zgodnie z jego dyspozycj
Ģ
, samoloty lotnictwa
strategicznego wznowiły patrole dalekiego zasi
ħ
gu. Ponadto Rosja prowadzi intensywne
prace nad zmodernizowaniem i uzupełnieniem swojej sieci posterunków radiolokacyjnych,
słu
ŇĢ
cych wczesnemu ostrzeganiu przed uderzeniem rakietowo – j
Ģ
drowym przeciwnika.
Planowane s
Ģ
tak
Ň
e zakupy dodatkowych samolotów bombowych typu TU – 160 oraz
rozwa
Ň
a si
ħ
skonstruowanie nowego typu pocisków balistycznych. W istocie suma
70
Argumenty tego rodzaju szczególnie cz
ħ
sto pojawiaj
Ģ
si
ħ
w kontek
Ļ
cie instalacji elementów ameryka
ı
skiej
„tarczy antyrakietowej” w Europie.
powy
Ň
szych wydarze
ı
i przedsi
ħ
wzi
ħę
uzasadnia to, co sam prezydent Putin nazwał
„wielkimi planami modernizacji i rozwoju sił zbrojnych”
71
.
Poniewa
Ň
potencjał militarny (a w szczególno
Ļ
ci nuklearny) pa
ı
stwa jest od dawna
wykorzystywany przez Rosj
ħ
jako symbol jej presti
Ň
u, dla wielu Rosjan takie militarne
przebudzenie tak
Ň
e jest powodem do dumy. Naturalnie budzi ono tak
Ň
e zainteresowanie i
pewien niepokój za granic
Ģ
, chocia
Ň
skala obecnego rozwoju jest nieporównywalnie
mniejsza od tej, z jak
Ģ
mieli
Ļ
my do czynienia w okresie „zimnej wojny”. Jednak bez
wzgl
ħ
du na reakcj
ħ
na Zachodzie, wydaje si
ħ
,
Ň
e istnieje pewien konsensus odno
Ļ
nie uznania
i zasługi za ten „mały renesans” dla rosyjskiej władzy, a zwłaszcza dla Putina osobi
Ļ
cie. W
ten sposób m.in. mo
Ň
na wytłumaczy
ę
jego wysokie poparcie w Rosji oraz to,
Ň
e magazyn
„Time
”
wybrał wła
Ļ
nie jego za człowieka 2007 roku, co
Ļ
wiadczy o estymie i respekcie,
jakie wywołuje Putin swoj
Ģ
„polityk
Ģ
siły”
72
.
Tymczasem jednak bli
Ň
sza analiza wykazuje,
Ň
e to pozorne odrodzenie si
ħ
rosyjskich sił
zbrojnych jest w istocie wynikiem krótkowzroczno
Ļ
ci i słabo
Ļ
ci, a nie siły i rozwagi rosyjskich
elit. Mo
Ň
na, bowiem zaryzykowa
ę
tez
ħ
,
Ň
e obecna administracja rz
Ģ
dowa FR zaprzepa
Ļ
ciła
ogromn
Ģ
szans
ħ
wykorzystania sytuacji mi
ħ
dzynarodowej na popraw
ħ
stosunków z partnerami,
a dobrej koniunktury na rzeczywisty i trwały rozwój pa
ı
stwa. Zamiast tego jednak władze
rosyjskie zaufały tzw. kompleksowi wojskowo- przemysłowemu w zdefiniowaniu nominalnych
potrzeb i zagro
Ň
e
ı
wobec pa
ı
stwa rosyjskiego. W rezultacie wizja mi
ħ
dzynarodowego otoczenia
Rosji oraz przyj
ħ
ta polityka bezpiecze
ı
stwa jest odzwierciedleniem bardzo w
Ģ
skiego spojrzenia
na
Ļ
wiat i jego problemy ze strony rosyjskiego establishmentu wojskowego. W zaistniałej
sytuacji wydaje si
ħ
,
Ň
e pozycja i mo
Ň
liwo
Ļ
ci kompleksu militarno-przemysłowego w Rosji s
Ģ
dzisiaj nie mniejsze ni
Ň
w ZSRR w okresie „zimnej wojny”
73
. A poniewa
Ň
kompleks militarno –
przemysłowy potrafi jedynie budowa
ę
pociski, samoloty i okr
ħ
ty podwodne, nie jest
zaskoczeniem,
Ň
e zagro
Ň
enia w Rosji s
Ģ
zdefiniowane w taki sposób, aby wymagały nowych
okr
ħ
tów, pocisków i samolotów. W rezultacie dyskusja w Rosji odno
Ļ
nie zagro
Ň
e
ı
bezpiecze
ı
stwa nadal jest zdominowana przez paranoiczny strach przed nagłym atakiem
nuklearnym USA na rosyjskie bazy wojskowe, lub alarmistyczne wizje zniwelowania rosyjskiej
zdolno
Ļ
ci odstraszania i strategicznej równowagi przez ameryka
ı
ski system obrony
przeciwrakietowej NMD [NMD –
National Missile Defense
].
Nie jest zaskoczeniem,
Ň
e kompleks militarno- przemysłowy promuje odrodzenie rosyjskiej
armii. Zgodnie, bowiem ze star
Ģ
maksym
Ģ
: „generałowie zawsze trenuj
Ģ
i przygotowuj
Ģ
si
ħ
do
minionej wojny”. W zwi
Ģ
zku z tym nie nale
Ň
y w
Ģ
tpi
ę
,
Ň
e zdołaj
Ģ
oni przekona
ę
rz
Ģ
dz
Ģ
cych do
tego, aby utrzyma
ę
siły zbrojne, a zwłaszcza ich presti
Ň
ow
Ģ
bran
Ňħ
(ogólnie poj
ħ
te siły
nuklearne) na wysokim, „respektowanym” poziomie. Bior
Ģ
c pod uwag
ħ
, wyst
ħ
puj
Ģ
ce obecnie
pozytywne trendy w rosyjskiej gospodarce, a tak
Ň
e wzrost dochodów z wydobycia paliw
kopalnych, Rosja z cał
Ģ
pewno
Ļ
ci
Ģ
b
ħ
dzie w stanie utrzyma
ę
siły nuklearne, odpowiadaj
Ģ
ce
standardom „zimnowojennym”. Jednak w dzisiejszych realiach standardy te nie maj
Ģ
Ň
adnego
zastosowania. Podobnie zreszt
Ģ
strategiczne wojska rakietowe, duma rosyjskiej armii, były
utworzone z my
Ļ
l
Ģ
o „zimnowojennych” zagro
Ň
eniach, aktualnie nieistniej
Ģ
cych, co w du
Ň
ej
mierze stanowi o ich bezu
Ň
yteczno
Ļ
ci wobec problemów istniej
Ģ
cych obecnie
74
. W zwi
Ģ
zku z
tym owo Putinowskie „wielkie odrodzenie militarne” mo
Ň
e ostatecznie okaza
ę
si
ħ
niepotrzebne,
kosztowne i potencjalnie niebezpieczne, o ile rzeczywi
Ļ
cie b
ħ
dzie miało miejsce.
Wypowied
Ņ
Władymira Putina z 18.10.2007 r. w TV, stenogram
72
73
Zobacz
np.
witryn
ħ
internetow
Ģ
Federation
of
American
Scientists
:
74
Wi
ħ
cej na ten temat: G. Schulz, W. Perry, H, Kissinger, S. Nunn,
Toward a Nuclear – Free World
, The
World Street Journal, nr 1/2008, s. A13.
71
Aby w pełni zrozumie
ę
post
ħ
powanie Kremla nale
Ň
y przyjrze
ę
si
ħ
uwarunkowaniom
politycznym, ekonomicznym i wojskowym, które maj
Ģ
wpływ na decyzje dotycz
Ģ
ce polityki
bezpiecze
ı
stwa Rosji. Aktualna sytuacja mi
ħ
dzynarodowa w zasadzie wyklucza jakiekolwiek
działania zbrojne przeciwko Rosji podj
ħ
te przez NATO, CHRL, b
Ģ
d
Ņ
innego s
Ģ
siada. Równie
Ň
problem radykalizmu islamskiego na północnym Kaukazie jest analizowany obecnie w
kategoriach politycznych, a nie strategicznych czy wojskowych. Działania FR w sferze
energetycznej w du
Ň
o wi
ħ
kszym stopniu definiuj
Ģ
relacje z UE i pa
ı
stwami WNP, a „Gazprom”
jest z pewno
Ļ
ci
Ģ
znacznie skuteczniejszy ni
Ň
jakakolwiek liczba rakiet czy dywizji.
Nie mniej jednak, osłabiona lub bezbronna Rosja byłaby wg władz rosyjskich łatwym
łupem. Inwazja wojsk natowskich jest zupełnie nieprawdopodobna, podobnie jak odwołanie
si
ħ
władz chi
ı
skich do argumentów militarnych w jakimkolwiek sporze granicznym z Rosj
Ģ
,
ale pewnych wariantów powy
Ň
szych scenariuszy nie mo
Ň
na całkowicie wykluczy
ę
. Je
Ň
eli
dodamy do tego zaniepokojenie, jakie wywołuje w Rosji rosn
Ģ
ca obecno
Ļę
USA w Azji
ĺ
rodkowej, post
ħ
puj
Ģ
ca ekspansja NATO na wschód, oraz „wyrywanie” kolejnych pa
ı
stw z
rosyjskiej strefy wpływów (Ukraina, Gruzja, a obecnie Kosowo) zorientujemy si
ħ
w stanie
Ļ
wiadomo
Ļ
ci politycznej elit w Rosji. Posługiwanie si
ħ
nuklearnym straszakiem i retoryk
Ģ
wojskow
Ģ
jest najta
ı
szym i najłatwiejszym, z punktu widzenia władz rosyjskich, sposobem
zagwarantowania,
Ň
e Federacja Rosyjska zachowa status mocarstwa, a owe
nieprawdopodobne scenariusze nadal takimi pozostan
Ģ
.
II
Maj
Ģ
c na uwadze powy
Ň
sze, nale
Ň
y zwróci
ę
uwag
ħ
na to, jakie istnieje uzasadnienie dla
koncentracji wysiłku rosyjskiego w obr
ħ
bie wojsk strategicznych i broni nuklearnej. Wydaje si
ħ
oczywiste,
Ň
e podstawow
Ģ
przyczyn
Ģ
tego stanu rzeczy jest prosty rachunek ekonomiczny –
zbrojenia konwencjonalne s
Ģ
znacznie kosztowniejsze ani
Ň
eli zbrojenia nuklearne. W Rosji nadal
dominuje „zimnowojenne” podej
Ļ
cie, które reprezentuje slogan „
a bigger bang for a buck
”, tzn.
uzyskania maksymalnej siły ra
Ň
enia za dan
Ģ
cen
ħ
, nie zwracaj
Ģ
c uwagi na rzeczywiste potrzeby sił
zbrojnych. W opinii władz rosyjskich, aktualna trudna sytuacja implikuje rezygnacj
ħ
z
kompleksowej reformy sił zbrojnych na rzecz ograniczonego rozwoju arsenału nuklearnego.
Nale
Ň
y zauwa
Ň
y
ę
,
Ň
e konwencjonalne siły zbrojne FR od 1992 r. systematycznie trac
Ģ
mo
Ň
liwo
Ļ
ci bojowe, notuj
Ģ
c pi
ħ
ciokrotny spadek
Ň
ołnierzy w ci
Ģ
gu 16 lat (z 5,4 mln do 900
tys.). W tym samym okresie tempo dostaw nowego uzbrojenia zmalało niemal do zera i
je
Ň
eli dodamy do tego takie zjawiska jak: dezercje, niedo
Ň
ywienie czy zaleganie z wypłat
Ģ
Ň
ołdu, jasne staje si
ħ
,
Ň
e konwencjonalne siły zbrojne Rosji nie s
Ģ
w stanie zapewni
ę
jej
bezpiecze
ı
stwa. W takich okoliczno
Ļ
ciach bro
ı
nuklearna stała si
ħ
jedynym gwarantem
bezpiecze
ı
stwa Federacji Rosyjskiej
75
.
Na domiar złego, na podstawie wielu przesłanek mo
Ň
na wysnu
ę
wniosek,
Ň
e
perspektywy na najbli
Ň
sze 10–15 lat s
Ģ
jeszcze bardziej niekorzystne. Bior
Ģ
c pod uwag
ħ
dane statystyczne oraz negatywne tendencje wyst
ħ
puj
Ģ
ce w rosyjskiej demografii, łatwo
dostrzec,
Ň
e w nadchodz
Ģ
cych latach armia rosyjska b
ħ
dzie miała ogromny problem
z naborem odpowiedniej liczby zdrowych i wyedukowanych poborowych
76
. Je
Ň
eli obecne
trendy nie ulegn
Ģ
zmianie, aktualny model słu
Ň
by wojskowej w Rosji stanie si
ħ
nierealny.
Reorganizacja sił zbrojnych w kierunku armii zawodowej i rezygnacja z poboru mo
Ň
e
oczywi
Ļ
cie sta
ę
si
ħ
rozwi
Ģ
zaniem, ale trudno raczej oczekiwa
ę
wówczas armii liczniejszej
75
K. D. Beasley,
Russian Military Reform from Perestroika to Putin: Implications for U. S. Policy
, Alabama,
2004, s. 26.
76
J. DaVanzo, G. Farnsworth,
Russia’s Demographic “Crisis”. How Real it is?,
ni
Ň
200 – 300 tys.
Ň
ołnierzy. Siły zbrojne w takiej postaci, jakkolwiek bardziej sprawne i
skuteczne, z pewno
Ļ
ci
Ģ
nie b
ħ
d
Ģ
ju
Ň
mogły by
ę
u
Ň
ywane jako skuteczny argument w polityce
mi
ħ
dzynarodowej (wobec liczebno
Ļ
ci sił zbrojnych innych pa
ı
stw) i mit pot
ħŇ
nej armii
rosyjskiej ostatecznie odejdzie w zapomnienie.
Znaj
Ģ
c mechanizm i uwarunkowania rosyjskiego „wymachiwania szabelk
Ģ
” oraz funkcj
ħ
,
jak
Ģ
odgrywa bro
ı
nuklearna w polityce zagranicznej FR, mo
Ň
na zada
ę
pytanie, czy
rzeczywi
Ļ
cie obserwujemy wzrost znaczenia broni nuklearnej i zwi
ħ
kszenie nakładów
zbrojeniowych w Rosji w ostatnich latach? Na podstawie dost
ħ
pnych informacji mo
Ň
emy
stwierdzi
ę
,
Ň
e udział oraz tempo wzrostu wydatków zbrojeniowych w PKB Rosji wykazuje
raczej stał
Ģ
tendencj
ħ
, utrzymuj
Ģ
c si
ħ
w minionych latach (2000–2006) na poziomie ok. 2,6–2,8
%, bez jakichkolwiek dramatycznych skoków. Podobn
Ģ
warto
Ļę
zaplanowano na lata 2007–
2010
77
. Natomiast wielko
Ļę
(w kategoriach bezwzgl
ħ
dnych) bud
Ň
etu militarnego Rosji
w ostatnich 3 latach oscylowała wokół 35 mld $, notuj
Ģ
c niewielki, cho
ę
systematyczny, wzrost
o ok. 2 mld $ rocznie, i jest wyra
Ņ
nie mniejsza ni
Ň
w przypadku pozostałych mocarstw (USA,
CHRL, Francja, Japonia, Niemcy i Wielka Brytania)
78
.
Słabn
Ģ
ce mo
Ň
liwo
Ļ
ci wojsk konwencjonalnych zmusiły rosyjskich planistów do obni
Ň
enia
progu nuklearnego, przewiduj
Ģ
c u
Ň
ycie broni nuklearnej tak
Ň
e w wypadku ograniczonego ataku
na ten kraj, nawet tzw. ataku informatycznego (czyli sparali
Ň
owania systemów komputerowych i
sieci przesyłu danych). W zwi
Ģ
zku z tym szczególnie du
Ň
e znaczenie przywi
Ģ
zuje si
ħ
w niej do
taktycznej broni nuklearnej, stanowi
Ģ
cej podstawowy
Ļ
rodek odstraszania na poziomie
regionalnym i lokalnym. Przywi
Ģ
zanie FR do broni nuklearnej zostało wyra
Ņ
nie podkre
Ļ
lone w
oficjalnej doktrynie nuklearnej ogłoszonej w 2000 r. Stwierdza si
ħ
w niej,
Ň
e siły nuklearne były
i s
Ģ
nadal kluczowym elementem strategii zapewnienia bezpiecze
ı
stwa
79
.
Strategiczny komponent sił zbrojnych Federacji Rosyjskiej – tzw. Strategiczne Wojska
Rakietowe – podporz
Ģ
dkowane bezpo
Ļ
rednio Sztabowi Generalnemu FR, w rzeczywisto
Ļ
ci
nie tylko nie prze
Ň
ywa odrodzenia, ale nadal jest systematycznie redukowany, co roku
pozbywaj
Ģ
c si
ħ
kilkudziesi
ħ
ciu pocisków balistycznych, przez co liczba głowic nuklearnych
znajduj
Ģ
cych si
ħ
na strategicznych
Ļ
rodkach przenoszenia, rok w rok ulega zmniejszeniu.
Pewne wyobra
Ň
enie w tej kwestii daje fakt,
Ň
e obecnie Wojska Rakietowe FR s
Ģ
w stanie
utrzyma
ę
jedynie niewiele ponad 50% broni strategicznych dozwolonych na podstawie
jedynego obowi
Ģ
zuj
Ģ
cego układu rozbrojeniowego pomi
ħ
dzy USA i FR, tj. START z 1991
r.
80
Co wi
ħ
cej, tempo wprowadzania do słu
Ň
by nowych pocisków typu
Topol
– M, które
wynosi ok. 4 – 6 pocisków rocznie, jest zdecydowanie za małe, aby w ten sposób
zrekompensowa
ę
utrat
ħ
starszych pocisków, wycofywanych w tym samym czasie
81
.
Nale
Ň
y do tego doda
ę
,
Ň
e jeszcze bardziej dramatyczna sytuacja ma miejsce w
odniesieniu do potencjału nuklearnego marynarki wojennej. Katastrofalny stan techniczny
okr
ħ
tów podwodnych, niepełne obsadzenie jednostek oraz braki w wyszkoleniu sprawiaj
Ģ
,
Ň
e
flota nie jest w stanie wypełni
ę
tradycyjnej roli odstraszania potencjalnego agresora, poprzez
77
J. Cooper,
Military expenditure in the three-year federal budget of the
Russian Federation
, 2008–10,
78
79
P. Bleek,
Russia Adopts New Security Concept; Appears to Lower Nuclear Threshold
,
80
Układ START jest jednym obowi
Ģ
zuj
Ģ
cym porozumieniem o redukcji zbroje
ı
strategicznych, jego
kontynuacj
Ģ
miał by
ę
START II z 1993 r., który jednak nie wszedł w
Ň
ycie. Na podstawie jego zapisów Rosja i
USA mog
Ģ
posiada
ę
po 6.000 głowic na strategicznych
Ļ
rodkach przenoszenia. Protokół porozumienia z 2007
r. wykazuje,
Ň
e stan posiadania FR w tej kategorii wynosił ok. 3.150 głowic,
81
Dla przykładu w 2007 r. wprowadzono do słu
Ň
by 7, a wycofano 37 pocisków balistycznych,
gro
Ņ
b
ħ
„atomowego ciosu zza grobu”. Liczba podwodnych nosicieli pocisków balistycznych
zdolnych do pełnienia słu
Ň
by zmalała do zaledwie 10 jednostek, z których 3 przechodz
Ģ
długotrwały remont
82
. Co wi
ħ
cej, je
Ň
eli we
Ņ
miemy pod uwag
ħ
liczb
ħ
rzeczywistych patroli
tych okr
ħ
tów w ci
Ģ
gu kilku ostatnich lat, przekonamy si
ħ
,
Ň
e w praktyce okr
ħ
ty te jedynie
nominalnie pozostaj
Ģ
w gotowo
Ļ
ci bojowej, bowiem w rzeczywisto
Ļ
ci od kilku lat stoj
Ģ
przycumowane do nabrze
Ň
y w rosyjskich portach
83
.
Je
Ň
eli dodamy do tego informacje dotycz
Ģ
ce stanu budowy nowych okr
ħ
tów podwodnych dla
marynarki (wspomniany prototyp okr
ħ
tu podwodnego projektu 955
Borej
został wodowany po 11
latach od rozpocz
ħ
cia budowy, kolejne dwa s
Ģ
gotowe w kilkunastu procentach)
84
, nasuwa si
ħ
wniosek,
Ň
e flota rosyjska stoi raczej w obliczu zupełnej agonii, ani
Ň
eli powrotu do stanu swojej
Ļ
wietno
Ļ
ci z lat 80. ubiegłego wieku, gdy miała na stanie a
Ň
62 tego typu jednostek
85
.
Siły powietrzne tak
Ň
e nie notuj
Ģ
wyra
Ņ
nej poprawy swojej sytuacji, zarówno pod
wzgl
ħ
dem jako
Ļ
ci jak i ilo
Ļ
ci parku maszyn, którymi dysponuj
Ģ
. Ilo
Ļę
samolotów zdolnych do
przenoszenia broni nuklearnej utrzymuje si
ħ
od kilku lat na stałym poziomie ok. 78 sztuk, które
co prawda sukcesywnie przechodz
Ģ
modernizacj
ħ
, jednak w tempie zaledwie 2 rocznie
86
.
Jedynym istotnym novum w tej materii pozostaje decyzja prezydenta Putina w sprawie
wznowienia patroli ci
ħŇ
kich bombowców zdolnych do przenoszenia broni nuklearnej nad
obszarami arktycznymi i północnym Atlantykiem, jednak za wcze
Ļ
nie jeszcze, aby oceni
ę
, czy
jest to sytuacja przej
Ļ
ciowa, czy o rzeczywi
Ļ
cie stałym charakterze.
Za decyzj
Ģ
o utrzymaniu nuklearnych mo
Ň
liwo
Ļ
ci Rosji za wszelk
Ģ
cen
ħ
stało
przekonanie o tym,
Ň
e bro
ı
nuklearna b
ħ
dzie jeszcze długo istnie
ę
i wpływa
ę
na sytuacj
ħ
mi
ħ
dzynarodow
Ģ
, a w zwi
Ģ
zku z tym Rosja nie mo
Ň
e pozwoli
ę
sobie na jej wyeliminowanie.
Ponadto Rosja, w obliczu trudnej sytuacji wewn
ħ
trznej, cz
ħ
sto zwraca si
ħ
w kierunku
symboliki wojskowej, co ma odniesienie tak
Ň
e do broni nuklearnej.
Tak, wi
ħ
c sytuacj
ħ
w najbardziej presti
Ň
owym rodzaju sił zbrojnych, jak
Ģ
s
Ģ
bez
w
Ģ
tpienia siły nuklearne Rosji, mo
Ň
na okre
Ļ
li
ę
jako umiarkowany impas z tendencj
Ģ
do
stałego, aczkolwiek niewielkiego spadku potencjału, co wyra
Ņ
nie odbiega od obrazu
prezentowanego przez niektóre media w Polsce i na
Ļ
wiecie.
III
Osobnej uwagi wymagaj
Ģ
sygnały wysyłane przez rosyjskich dyplomatów i generalicj
ħ
,
dotycz
Ģ
ce mo
Ň
liwo
Ļ
ci wycofania si
ħ
Rosji z układu o likwidacji pocisków rakietowych
Ļ
redniego zasi
ħ
gu (INF –
Intermedaite Range Nuclear Forces
) z 1987 r. oraz traktatu CFE –
1 (
Conventional Forces in Europe
) z 1991 r., który okre
Ļ
la pułap zbroje
ı
konwencjonalnych
w Europie. Jakkolwiek gro
Ņ
ne, zapowiedzi te, przynajmniej z technicznego i wojskowego
punktu widzenia, wydaj
Ģ
si
ħ
nieosadzone w aktualnych realiach.
Układ INF był przełomowym i jedynym w historii porozumieniem rzeczywi
Ļ
cie
likwiduj
Ģ
cym dany rodzaj
Ļ
rodków bojowych, a jego wykonanie zako
ı
czyło si
ħ
ponad 15 lat
temu. Znamienne,
Ň
e od momentu jego wej
Ļ
cia w
Ň
ycie Rosja nie prowadziła
Ň
adnych prac nad
kolejnymi generacjami pocisków tej klasy, co wi
ħ
cej, du
Ň
a cz
ħĻę
przedsi
ħ
biorstw i kadry
naukowo – technicznej zaanga
Ň
owanej w stworzenie radzieckiego potencjału w tej dziedzinie –
obecnie znajduje si
ħ
poza granicami Federacji Rosyjskiej lub jest zatrudniona w innych
Szerzej na ten temat w: K. Lieber, D. Press,
The End of MAD?
, International Security, Vol. 30, Nr 4, 2006, s.
14.
84
85
P. Podvig,
Russian Strategic Nuclear Forces
, London 2001, s. 244.
86
82
83
[ Pobierz całość w formacie PDF ]

Rosja, Studia, Bezpieczeństwo narodowe, Międzynarodowe stosunki wojskowe

Tematy