Rozporządzenie z dnia 12 grudnia 2001 w sprawie szczegółowych zasad uznawania, Zarządzanie (sudia I stopnia - ...

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Dziennik Ustaw Nr 149
— 12003 —
Poz. 1674
1674
ROZPORZÑDZENIE MINISTRA FINANSÓW
z dnia 12 grudnia 2001 r.
w sprawie szczegó∏owych zasad uznawania, metod wyceny, zakresu ujawniania i sposobu prezentacji instru-
mentów finansowych.
Na podstawie art. 81 ust. 2 pkt 4 ustawy z dnia
29 wrzeÊnia 1994 r. o rachunkowoÊci (Dz. U. Nr 121,
poz. 591, z 1997 r. Nr 32, poz. 183, Nr 43, poz. 272, Nr 88,
poz. 554, Nr 118, poz. 754, Nr 139, poz. 933 i 934,
Nr 140, poz. 939 i Nr 141, poz. 945, z 1998 r. Nr 60,
poz. 382, Nr 106, poz. 668, Nr 107, poz. 669 i Nr 155,
poz. 1014, z 1999 r. Nr 9, poz. 75 i Nr 83, poz. 931,
z 2000 r. Nr 60, poz. 703, Nr 94, poz. 1037 i Nr 113,
poz. 1186 oraz z 2001 r. Nr 102, poz. 1117 i Nr 111,
poz. 1195) zarzàdza si´, co nast´puje:
5) umów, z których wynika obowiàzek dokonania p∏at-
noÊci zale˝nych od warunków klimatycznych, geo-
logicznych lub innych czynników naturalnych.
2. Przepisy rozporzàdzenia stosuje si´ równie˝ do
instrumentów pochodnych wbudowanych w umowy,
o których mowa w ust. 1 pkt 4 i 5, o ile nie sà zale˝ne
od czynników wymienionych w ust. 1 pkt 5, oraz do za-
sad wy∏àczania z ksiàg rachunkowych nale˝noÊci fi-
nansujàcego poddanych zamianie na papiery warto-
Êciowe (sekuratyzacji) wynikajàcych z umów, o których
mowa w art. 3 ust. 4 ustawy.
Rozdzia∏ 1
Przepisy ogólne
§ 2. Przepisy rozporzàdzenia stosuje si´ odpowied-
nio do:
1) umów, których przedmiotem sà towary, takich jak
kontrakty towarowe, opcje i kontrakty swap, prze-
widujàcych dla jednej ze stron prawo do rozlicze-
nia zobowiàzania poprzez wydanie Êrodków pie-
ni´˝nych albo innych aktywów finansowych, z wy-
jàtkiem przypadku, gdy jednostka:
a) zawar∏a umow´ w celu nabycia, sprzeda˝y lub
wykorzystania towarów i nie stwierdza zajÊcia
okolicznoÊci, które uniemo˝liwiajà wykonanie
postanowieƒ obj´tych umowà,
b) zawierajàc umow´, mia∏a zamiar nabycia, sprze-
da˝y lub wykorzystania towarów,
c) oczekuje wykonania postanowieƒ umowy po-
przez dostaw´ towarów,
2) zobowiàzaƒ, które na podstawie umowy mogà byç
rozliczone przez jednostk´ drogà wydania akty-
wów finansowych albo w∏asnych instrumentów
kapita∏owych, pod warunkiem ˝e iloÊç w∏asnych
papierów wartoÊciowych niezb´dnych dla rozlicze-
nia zobowiàzania zmienia si´ wraz ze zmianà ich
wartoÊci godziwej.
§ 1.1. Rozporzàdzenie okreÊla szczegó∏owe zasady
uznawania, metody wyceny, zakres ujawniania i spo-
sób prezentacji instrumentów finansowych, z wy∏àcze-
niem:
1) instrumentów kapita∏owych wyemitowanych lub
wystawionych przez jednostk´, w tym udzia∏ów,
opcji na akcje w∏asne, praw poboru lub warrantów,
praw do akcji i innych instrumentów finansowych,
które zgodnie z ustawà jednostka zalicza do kapita-
∏u w∏asnego,
2) udzia∏ów w jednostkach podporzàdkowanych,
3) praw i zobowiàzaƒ wynikajàcych z umów ubezpie-
czeniowych w rozumieniu ustawy z dnia 28 lipca
1990 r. o dzia∏alnoÊci ubezpieczeniowej (Dz. U.
z 1996 r. Nr 11, poz. 62, z 1997 r. Nr 43, poz. 272,
Nr 88, poz. 554, Nr 107, poz. 685, Nr 121, poz. 769
i 770 i Nr 139, poz. 934, z 1998 r. Nr 155, poz. 1015,
z 1999 r. Nr 49, poz. 483, Nr 101, poz. 1178 i Nr 110,
poz. 1255, z 2000 r. Nr 43, poz. 483, Nr 48, poz. 552,
Nr 70, poz. 819, Nr 114, poz. 1193 i Nr 116, poz. 1216
oraz z 2001 r. Nr 37, poz. 424, Nr 88, poz. 961,
Nr 100, poz. 1084 i Nr 110, poz. 1189),
4) praw i zobowiàzaƒ wynikajàcych z umów, o któ-
rych mowa w art. 3 ust. 4 ustawy,
§ 3. U˝yte w rozporzàdzeniu poj´cia oznaczajà:
1) ustawa — ustaw´ z dnia 29 wrzeÊnia 1994 r. o ra-
chunkowoÊci,
Dziennik Ustaw Nr 149
— 12004 —
Poz. 1674
2) Prawo o publicznym obrocie papierami wartoÊcio-
wymi — ustaw´ z dnia 21 sierpnia 1997 r. — Prawo
o publicznym obrocie papierami wartoÊciowymi
(Dz. U. Nr 118, poz. 754 i Nr 141, poz. 945, z 1998 r.
Nr 107, poz. 669 i Nr 113, poz. 715, z 2000 r. Nr 22,
poz. 270, Nr 60, poz. 702 i 703, Nr 94, poz. 1037,
Nr 103, poz. 1099, Nr 114, poz. 1191, Nr 116,
poz. 1216 i Nr 122, poz. 1315 oraz z 2001 r. Nr 110,
poz. 1189 i Nr 123, poz. 1351),
3) krótki termin — okres do trzech miesi´cy,
4) instrument pochodny — instrument finansowy,
którego:
a) wartoÊç jest zale˝na od zmiany wartoÊci instru-
mentu bazowego, to jest okreÊlonej stopy pro-
centowej, ceny papieru wartoÊciowego lub to-
waru, kursu wymiany walut, indeksu cen lub
stóp, oceny wiarygodnoÊci kredytowej lub in-
deksu kredytowego albo innej podobnej wiel-
koÊci i
b) nabycie nie powoduje poniesienia ˝adnych wy-
datków poczàtkowych albo wartoÊç netto tych
wydatków jest niska w porównaniu do wartoÊci
innych rodzajów kontraktów, których cena po-
dobnie zale˝y od zmiany warunków rynkowych, i
c) rozliczenie nastàpi w przysz∏oÊci.
Do instrumentów pochodnych zalicza si´ w szcze-
gólnoÊci transakcje terminowe, takie jak kontrakty
forward lub futures, opcje oraz kontrakty swap,
5) kontrakt forward — umowa nak∏adajàca na jednà
stron´ obowiàzek dostarczenia, a na drugà — od-
bioru aktywów o okreÊlonej iloÊci, w okreÊlonym
terminie w przysz∏oÊci i po okreÊlonej cenie, usta-
lonej w momencie zawierania kontraktu,
6) kontrakt futures — umowa o okreÊlonej standardo-
wej charakterystyce, b´dàca przedmiotem publicz-
nego obrotu, nak∏adajàca na jednà stron´ obowià-
zek dostarczenia, a na drugà — odbioru aktywów
o okreÊlonej iloÊci, w okreÊlonym terminie w przy-
sz∏oÊci i po okreÊlonej cenie, ustalonej w momen-
cie zawierania kontraktu,
7) opcja — kontrakt, w wyniku którego jednostka na-
bywa prawo kupna — opcja kupna (call) lub sprze-
da˝y — opcja sprzeda˝y (put) aktywów podstawo-
wych po okreÊlonej z góry cenie i w okreÊlonym
czasie,
8) kontrakt swap — umowa zamiany przysz∏ych p∏at-
noÊci na warunkach z góry okreÊlonych przez stro-
ny,
9) z∏o˝ony instrument finansowy — kontrakt sk∏adajà-
cy si´ z instrumentu kapita∏owego oraz zobowiàza-
nia finansowego lub zobowiàzania o innym cha-
rakterze,
10) wbudowany instrument pochodny — wynikajàce
z zawartej umowy warunki powodujàce, ˝e cz´Êç
lub ca∏oÊç przep∏ywów pieni´˝nych uzyskiwanych
z umowy zmienia si´ w sposób podobny do tego,
jaki powodowa∏by samodzielnie instrument po-
chodny,
11) efektywna stopa procentowa — stop´, za pomocà
której nast´puje zdyskontowanie do bie˝àcej war-
toÊci zwiàzanych z instrumentem finansowym
przysz∏ych przep∏ywów pieni´˝nych oczekiwanych
w okresie do terminu wymagalnoÊci, a w przypad-
ku instrumentów o zmiennej stopie procentowej —
do terminu nast´pnego oszacowania przez rynek
poziomu odniesienia. Efektywna stopa procento-
wa stanowi wewn´trznà stop´ zwrotu sk∏adnika ak-
tywów lub zobowiàzania finansowego za dany
okres. Przy wyliczeniu skumulowanej kwoty dys-
konta aktywów finansowych i zobowiàzaƒ finanso-
wych za pomocà efektywnej stopy procentowej
uwzgl´dnia si´ wszelkie op∏aty p∏acone lub otrzy-
mywane przez strony kontraktu,
12) skorygowana cena nabycia (zamortyzowany koszt)
aktywów finansowych i zobowiàzaƒ finansowych
— cen´ nabycia, w jakiej sk∏adnik aktywów finan-
sowych lub zobowiàzaƒ finansowych zosta∏ po raz
pierwszy wprowadzony do ksiàg rachunkowych
(wartoÊç poczàtkowa), pomniejszonà o sp∏aty war-
toÊci nominalnej (kapita∏u podstawowego), odpo-
wiednio skorygowanà o skumulowanà kwot´ zdys-
kontowanej ró˝nicy mi´dzy wartoÊcià poczàtkowà
sk∏adnika i jego wartoÊcià w terminie wymagalno-
Êci, wyliczonà za pomocà efektywnej stopy procen-
towej, a tak˝e pomniejszonà o odpisy aktualizujàce
wartoÊç,
13) koszty transakcji — koszty poniesione bezpoÊred-
nio w zwiàzku z przeniesieniem, nabyciem lub zby-
ciem aktywów finansowych oraz zobowiàzaƒ fi-
nansowych. Do kosztów transakcji zalicza si´
w szczególnoÊci prowizje maklerskie, w tym za po-
Êrednictwo w nabywaniu lub zbywaniu instrumen-
tów finansowych, op∏aty gie∏dowe i inne na∏o˝one
przez uprawnione instytucje w zwiàzku z zawar-
ciem transakcji, prowizje za doradztwo, podatki
i op∏aty wynikajàce z obowiàzujàcych przepisów,
14)uprawdopodobnione przysz∏e zobowiàzanie —
wià˝àce zobowiàzanie do wymiany w przysz∏ym
terminie lub terminach ustalonej iloÊci zasobów
wed∏ug ustalonej ceny,
15) umowa odkupu (odkup) — umow´, z której wynika
zobowiàzanie do wymiany z innà jednostkà akty-
wów finansowych w zamian za Êrodki pieni´˝ne
lub zap∏at´ w innej formie oraz jednoczesne zobo-
wiàzanie do odkupienia tego aktywu w przysz∏ym
terminie za kwot´ stanowiàcà równowartoÊç otrzy-
manych Êrodków pieni´˝nych lub zap∏aty w innej
formie, powi´kszonà o odsetki,
16) pozycja zabezpieczana — aktywa, zobowiàzania,
w tym tak˝e uprawdopodobnione przysz∏e zobo-
wiàzanie, lub planowana transakcja, z którymi wià-
˝e si´ ryzyko zmiany wartoÊci godziwej albo przy-
sz∏ych przep∏ywów pieni´˝nych oczekiwanych
przez jednostk´, je˝eli spe∏niajà warunki okreÊlone
w rozporzàdzeniu,
17) instrument zabezpieczajàcy — instrument pochod-
ny spe∏niajàcy warunki okreÊlone w art. 35a ust. 3
ustawy, a w uzasadnionych przypadkach tak˝e ak-
tywa finansowe lub zobowiàzania finansowe nie-
b´dàce instrumentami pochodnymi, co do których
oczekuje si´, ˝e ich wartoÊç godziwa lub zwiàzane
z nimi przep∏ywy pieni´˝ne skompensujà zmiany
Dziennik Ustaw Nr 149
— 12005 —
Poz. 1674
wartoÊci godziwej zabezpieczanej pozycji lub zwià-
zanych z nià przep∏ywów pieni´˝nych,
18) zabezpieczanie — wybór jednego lub wi´cej instru-
mentów zabezpieczajàcych, których zmiany warto-
Êci godziwej kompensujà zmian´ wartoÊci godzi-
wej zabezpieczanej pozycji lub zwiàzanych z takà
pozycjà przep∏ywów pieni´˝nych,
19) papiery wartoÊciowe — papiery wartoÊciowe,
o których mowa w art. 3 ust. 1 Prawa o publicznym
obrocie papierami wartoÊciowymi,
20) prawa do akcji — prawa do akcji, o których mowa
w art. 4 pkt 22 Prawa o publicznym obrocie papie-
rami wartoÊciowymi,
21) rynek regulowany — rynek regulowany, o którym
mowa w art. 4 pkt 14 Prawa o publicznym obrocie
papierami wartoÊciowymi, oraz gie∏da towarowa,
o której mowa w art. 2 pkt 1 ustawy z dnia 26 paê-
dziernika 2000 r. o gie∏dach towarowych (Dz. U.
Nr 103, poz. 1099),
22) obrót pierwotny — obrót pierwotny, o którym mo-
wa w art. 4 pkt 6 Prawa o publicznym obrocie pa-
pierami wartoÊciowymi,
23) obrót wtórny — obrót wtórny, o którym mowa
w art. 4 pkt 7 Prawa o publicznym obrocie papiera-
mi wartoÊciowymi,
24) pierwsza oferta publiczna — pierwszà ofert´ pu-
blicznà, o której mowa w art. 4 pkt 8 Prawa o pu-
blicznym obrocie papierami wartoÊciowymi,
25) wartoÊç rynkowa — mo˝liwà do uzyskania cen´
(wartoÊç) sprzeda˝y albo cen´ nabycia instrumen-
tu finansowego, ustalonà na aktywnym rynku.
1) aktywa finansowe i zobowiàzania finansowe prze-
znaczone do obrotu,
2) po˝yczki udzielone i nale˝noÊci w∏asne,
3) aktywa finansowe utrzymywane do terminu wyma-
galnoÊci,
4) aktywa finansowe dost´pne do sprzeda˝y.
2. Jednostka obejmuje dokumentacj´, o której mo-
wa w art. 10 ust. 1 ustawy, dokumentacj´ opisujàcà
przyj´te przez nià zasady klasyfikacji instrumentów fi-
nansowych do kategorii wymienionych w ust. 1.
§ 6. 1. Do aktywów finansowych przeznaczonych
do obrotu zalicza si´ aktywa nabyte w celu osiàgni´cia
korzyÊci ekonomicznych wynikajàcych z krótkotermi-
nowych zmian cen oraz wahaƒ innych czynników ryn-
kowych albo krótkiego czasu trwania nabytego instru-
mentu, a tak˝e inne aktywa finansowe, bez wzgl´du na
zamiary, jakimi kierowano si´ przy zawieraniu kontrak-
tu, je˝eli stanowià one sk∏adnik portfela podobnych ak-
tywów finansowych, co do którego jest du˝e prawdo-
podobieƒstwo realizacji w krótkim terminie zak∏ada-
nych korzyÊci ekonomicznych.
2. Do aktywów finansowych lub zobowiàzaƒ finan-
sowych przeznaczonych do obrotu zalicza si´ pochod-
ne instrumenty finansowe, z wyjàtkiem przypadku, gdy
jednostka uznaje zawarte kontrakty za instrumenty za-
bezpieczajàce. Do zobowiàzaƒ finansowych przezna-
czonych do obrotu zalicza si´ równie˝ zobowiàzanie do
dostarczenia po˝yczonych papierów wartoÊciowych
oraz innych instrumentów finansowych, w przypadku
zawarcia przez jednostk´ umowy sprzeda˝y krótkiej.
Rozdzia∏ 2
3. Aktywa finansowe zaliczone przez jednostk´ do
przeznaczonych do obrotu nie mogà byç przekwalifiko-
wane do innych kategorii wymienionych w § 5 ust. 1.
Natomiast aktywa finansowe zaliczone do innych kate-
gorii mo˝na przekwalifikowaç do przeznaczonych do
obrotu, pod warunkiem ˝e istnieje du˝e prawdopodo-
bieƒstwo osiàgni´cia w krótkim terminie korzyÊci eko-
nomicznych wynikajàcych z zawartego kontraktu.
Zasady uznawania instrumentów finansowych
§ 4.1. Aktywa finansowe uznaje si´ za nabyte, a zo-
bowiàzania finansowe za powsta∏e, w razie zawarcia
przez jednostk´ kontraktu, o którym mowa w art. 3 ust.
1 pkt 23 ustawy.
2. Aktywa finansowe oraz zobowiàzania finansowe,
w tym równie˝ zawarte transakcje terminowe, z któ-
rych wynika zobowiàzanie lub prawo do nabycia lub
sprzeda˝y w przysz∏ym terminie ustalonej iloÊci okre-
Êlonych instrumentów finansowych po ustalonej ce-
nie, wprowadza si´ do ksiàg rachunkowych pod datà
zawarcia kontraktu, bez wzgl´du na przewidziany
w umowie termin rozliczenia transakcji, z zastrze˝e-
niem ust. 3.
§ 7. 1. Do po˝yczek udzielonych i nale˝noÊci w∏a-
snych zalicza si´, niezale˝nie od terminu ich wymagal-
noÊci (zap∏aty), aktywa finansowe powsta∏e na skutek
wydania bezpoÊrednio drugiej stronie kontraktu Êrod-
ków pieni´˝nych, pod warunkiem ˝e zawarty kontrakt
spe∏nia wymagania okreÊlone w art. 3 ust. 1 pkt 23
ustawy, z zastrze˝eniem ust. 2 i 3.
2. Do po˝yczek udzielonych i nale˝noÊci w∏asnych
zalicza si´ tak˝e obligacje i inne d∏u˝ne instrumenty fi-
nansowe nabyte w zamian za wydane bezpoÊrednio
drugiej stronie kontraktu Êrodki pieni´˝ne, je˝eli z za-
wartego kontraktu jednoznacznie wynika, ˝e zbywajà-
cy nie utraci∏ kontroli nad wydanymi instrumentami fi-
nansowymi. W celu ustalenia, czy warunek ten jest
spe∏niony, stosuje si´ odpowiednio postanowienia
§ 11 ust. 2.
3. Aktywa finansowe nabyte w wyniku transakcji
dokonanych na rynku regulowanym wprowadza si´ do
ksiàg rachunkowych, w zale˝noÊci od przyj´tej przez
jednostk´ metody, pod datà zawarcia transakcji albo
na dzieƒ rozliczenia transakcji. Wybrana przez jednost-
k´ metoda ma zastosowanie równie˝ w przypadku
sprzeda˝y aktywów finansowych na rynku regulowa-
nym.
3. Po˝yczki udzielone i nale˝noÊci w∏asne, które jed-
nostka przeznacza do sprzeda˝y w krótkim terminie, za-
licza si´ do aktywów finansowych przeznaczonych do
obrotu.
§ 5.1. Jednostka klasyfikuje instrumenty finansowe
w dniu ich nabycia lub powstania do nast´pujàcych ka-
tegorii:
Dziennik Ustaw Nr 149
— 12006 —
Poz. 1674
4. Do po˝yczek udzielonych i nale˝noÊci w∏asnych
nie zalicza si´ nabytych po˝yczek ani nale˝noÊci, a tak-
˝e wp∏at dokonanych przez jednostk´ celem nabycia
instrumentów kapita∏owych nowych emisji, równie˝
wtedy, gdy nabycie nast´puje w pierwszej ofercie pu-
blicznej lub w obrocie pierwotnym, a w przypadku
praw do akcji — tak˝e w obrocie wtórnym.
przez dwa nast´pne lata obrotowe. Ponadto w dniu
wykonania takiej transakcji jednostka jest zobowiàzana
przekwalifikowaç wszystkie instrumenty finansowe
pozosta∏e w tym portfelu do aktywów finansowych
przeznaczonych do obrotu lub aktywów finansowych
dost´pnych do sprzeda˝y.
5. Zbycie, wydanie w zamian za inne aktywa, wyko-
nanie opcji sprzeda˝y lub przekwalifikowanie do innej
kategorii aktywów zaliczonych do utrzymywanych do
terminu wymagalnoÊci nie narusza warunku okreÊlo-
nego w ust.1, w przypadku gdy transakcja taka doty-
czy∏a nieznaczàcej wartoÊci aktywów w skali ca∏ego
portfela albo nastàpi∏a:
1) w dniu bliskim terminowi wymagalnoÊci,
2) po dniu, w którym co najmniej 90% wartoÊci nomi-
nalnej zosta∏o sp∏acone,
3) na skutek zdarzeƒ trudnych do przewidzenia w mo-
mencie zaliczenia instrumentu finansowego do ak-
tywów utrzymywanych do terminu wymagalnoÊci.
§ 8.1. Do aktywów finansowych utrzymywanych do
terminu wymagalnoÊci zalicza si´ niezakwalifikowane
do po˝yczek udzielonych i nale˝noÊci w∏asnych aktywa
finansowe, dla których zawarte kontrakty ustalajà ter-
min wymagalnoÊci sp∏aty wartoÊci nominalnej oraz
okreÊlajà prawo do otrzymania w ustalonych termi-
nach korzyÊci ekonomicznych, na przyk∏ad oprocento-
wania, w sta∏ej lub mo˝liwej do ustalenia kwocie, pod
warunkiem ˝e jednostka zamierza i mo˝e utrzymaç te
aktywa do czasu, gdy stanà si´ one wymagalne.
2. Do aktywów utrzymywanych do terminu wyma-
galnoÊci mo˝na zaliczyç tak˝e nabyte d∏u˝ne instru-
menty finansowe z opcjà sprzeda˝y (put) lub opcjà kup-
na (call), które odpowiednio dajà stronom kontraktu
prawo wykupu instrumentu przed up∏ywem terminu
wymagalnoÊci, pod warunkiem ˝e jednostka — pomi-
mo posiadania opcji sprzeda˝y — zamierza i mo˝e
utrzymaç instrument do terminu wymagalnoÊci,
a w przypadku opcji kupna zwiàzanej z instrumentem
kwoty otrzymane od emitenta we wczeÊniejszym ter-
minie nie b´dà istotnie odbiega∏y od wartoÊci tego in-
strumentu wynikajàcej z ksiàg rachunkowych.
6. Je˝eli zakoƒczy∏ si´ okres, przez który, zgodnie
z ust. 4, jednostka nie powinna zaliczaç aktywów finan-
sowych do kategorii utrzymywanych do terminu wy-
magalnoÊci, a posiada instrumenty finansowe spe∏nia-
jàce warunki okreÊlone w ust. 1, to mo˝e przekwalifiko-
waç takie aktywa.
§ 9. Pozosta∏e aktywa finansowe, niespe∏niajàce
warunków zaliczenia do kategorii wymienionych w § 5
ust. 1 pkt 1—3, zalicza si´ do aktywów finansowych do-
st´pnych do sprzeda˝y.
3. Warunek, o którym mowa w ust. 1, nie jest
w szczególnoÊci spe∏niony, gdy:
1) jednostka zamierza utrzymaç okreÊlone instrumen-
ty przez pewien czas, lecz nie ustala, ˝e zakoƒcze-
nie tego okresu nastàpi w terminie wymagalnoÊci,
2) kwota mo˝liwa do uzyskania od emitenta po wyko-
naniu przez niego opcji kupna, o której mowa
w ust. 2, znaczàco odbiega od wartoÊci instrumen-
tu wynikajàcej z ksiàg rachunkowych,
3) jednostka nabywa d∏u˝ny instrument finansowy
z opcjà zamiany na instrumenty kapita∏owe, chyba
˝e wykonanie opcji jest mo˝liwe w terminie wyma-
galnoÊci ustalonym dla instrumentu d∏u˝nego albo
inne uzasadnione okolicznoÊci wskazujà na ma∏e
prawdopodobieƒstwo wykonania opcji,
4) jednostka nie dysponuje Êrodkami na finansowanie
aktywów do terminu wymagalnoÊci,
5) przepisy prawa, statut albo zawarte umowy ograni-
czajà mo˝liwoÊç utrzymania aktywów do terminu
wymagalnoÊci.
§ 10.1. W przypadku nabycia instrumentu finanso-
wego, którego sk∏adnikiem jest wbudowany instru-
ment pochodny, a ca∏oÊç lub cz´Êç przep∏ywów pie-
ni´˝nych zwiàzanych z takim instrumentem finanso-
wym zmienia si´ w sposób podobny do tego, jaki wbu-
dowany instrument pochodny powodowa∏by samo-
dzielnie, nale˝y wbudowany instrument pochodny wy-
kazaç w ksi´gach rachunkowych odr´bnie od umowy
zasadniczej. Nast´puje to wtedy, gdy spe∏nione sà ∏àcz-
nie nast´pujàce warunki:
1) instrument finansowy nie jest zaliczany do akty-
wów przeznaczonych do obrotu lub dost´pnych do
sprzeda˝y, których skutki przeszacowania sà odno-
szone do przychodów lub kosztów finansowych
okresu sprawozdawczego,
2) charakter wbudowanego instrumentu oraz ryzyka
z nim zwiàzane nie sà ÊciÊle powiàzane z charakte-
rem umowy zasadniczej i ryzykami z niej wynikajà-
cymi,
3) odr´bny instrument, którego charakterystyka od-
powiada cechom wbudowanego instrumentu po-
chodnego, spe∏nia∏by warunki okreÊlone w § 3
pkt 4,
4) mo˝liwe jest wiarygodne ustalenie wartoÊci godzi-
wej wbudowanego instrumentu pochodnego.
4. Je˝eli w bie˝àcym roku obrotowym albo w okre-
sie dwóch poprzednich lat obrotowych aktywa finan-
sowe uznane za utrzymywane do terminu wymagalno-
Êci zosta∏y zbyte, wydane w zamian za inne aktywa, wy-
konana zosta∏a opcja sprzeda˝y lub przekwalifikowano
takie aktywa do innej kategorii, to transakcj´ takà uzna-
je si´ za naruszajàcà warunki okreÊlone w ust. 1, z za-
strze˝eniem ust. 5. Od dnia wykonania takiej transakcji
jednostka nie mo˝e nabywanych aktywów zaliczaç do
tej kategorii instrumentów finansowych przez okres
pozosta∏y do koƒca bie˝àcego roku obrotowego oraz
2. Umow´ zasadniczà b´dàcà instrumentem finan-
sowym, od której od∏àczono wbudowany instrument
pochodny, wykazuje si´ w ksi´gach odr´bnie i kwalifi-
kuje do kategorii okreÊlonych w § 5 ust. 1.
Dziennik Ustaw Nr 149
— 12007 —
Poz. 1674
3. Je˝eli jednostka przystàpi∏a do umowy nieb´dà-
cej instrumentem finansowym, której sk∏adnikiem jest
instrument spe∏niajàcy warunki okreÊlone w ust. 1
pkt 2—4, to wbudowany instrument pochodny zalicza
si´ do aktywów finansowych przeznaczonych do obro-
tu, natomiast umow´ zasadniczà wykazuje si´ w ksi´-
gach rachunkowych, zgodnie z postanowieniami usta-
wy.
2. Nie stanowi spe∏nienia w ca∏oÊci lub cz´Êci zobo-
wiàzania ani zwolnienia z zobowiàzania finansowego
zawarcie umowy z osobà trzecià zobowiàzujàcà si´ do
spe∏nienia ca∏oÊci lub cz´Êci Êwiadczenia wobec wie-
rzyciela ze Êrodków przekazywanych przez jednostk´,
z zastrze˝eniem ust. 3.
3. Jednostk´ uznaje si´ za zwolnionà z zobowiàza-
nia finansowego w ca∏oÊci lub cz´Êci, je˝eli zawar∏a —
za zgodà wierzyciela — wa˝nà prawnie umow´ z oso-
bà trzecià, w której osoba trzecia zobowiàza∏a si´ do
przej´cia d∏ugu odpowiednio w ca∏oÊci lub cz´Êci.
4. Je˝eli wiarygodne ustalenie wartoÊci godziwej
wbudowanego instrumentu pochodnego nie jest mo˝-
liwe w momencie nabycia albo w nast´pujàcych po
tym terminach wyceny, to instrument finansowy zali-
cza si´ do aktywów finansowych przeznaczonych do
obrotu.
4. W przypadku gdy jednostka dokonuje z wierzy-
cielem wymiany ca∏oÊci lub cz´Êci d∏u˝nego instru-
mentu finansowego, b´dàcego przedmiotem zobowià-
zania finansowego, na inny d∏u˝ny instrument finanso-
wy istotnie ró˝niàcy si´ od instrumentu przyjmowane-
go od wierzyciela, to uznaje si´ istniejàce na dzieƒ wy-
miany zobowiàzanie za spe∏nione, natomiast zobowià-
zanie wynikajàce z wydanego w zamian instrumentu —
za powsta∏e w tym dniu.
5. Wbudowany instrument pochodny, wykazywany
w ksi´gach rachunkowych odr´bnie od umowy zasad-
niczej, mo˝e byç zaliczony do instrumentów zabez-
pieczajàcych, je˝eli spe∏nia on warunki okreÊlone
w art. 35a ust. 3 ustawy.
§ 11.1. Na dzieƒ, w którym jednostka utraci∏a kon-
trol´ nad sk∏adnikiem aktywów finansowych, jego war-
toÊç wy∏àcza si´ w cz´Êci lub ca∏oÊci z ksiàg rachunko-
wych. Utrata kontroli nast´puje wtedy, gdy wynikajàce
z zawartego kontraktu prawa do korzyÊci ekonomicz-
nych zosta∏y zrealizowane, wygas∏y albo jednostka
zrzek∏a si´ tych praw.
5. Zobowiàzanie finansowe uznaje si´ za spe∏nione
równie˝ wtedy, gdy do obowiàzujàcej umowy, której
przedmiotem jest d∏u˝ny instrument finansowy, wpro-
wadzono zmiany powodujàce powstanie co najmniej
10 % ró˝nicy mi´dzy zdyskontowanà bie˝àcà wartoÊcià
przep∏ywów pieni´˝nych wynikajàcych ze zmienionej
umowy a zdyskontowanà bie˝àcà wartoÊcià pozosta-
∏ych przep∏ywów pieni´˝nych ustalonych na podsta-
wie umowy obowiàzujàcej dotychczas. Na dzieƒ, od
którego zmiany w umowie obowiàzujà, dotychczaso-
we zobowiàzanie powinno zostaç wy∏àczone z ksiàg ra-
chunkowych, a nowe zobowiàzanie finansowe do nich
wprowadzone.
2. Nie stanowi utraty kontroli przez jednostk´ wy-
danie lub sprzeda˝ aktywów finansowych, je˝eli jed-
nostka:
1) ma prawo do odkupu takich aktywów lub jako
pierwsza mo˝e odmówiç odkupu, a cena odkupu
ró˝ni si´ od wartoÊci godziwej aktywów na dzieƒ
odkupu, albo aktywa takie nie sà ∏atwo dost´pne
na rynku,
2) ma prawo lub jest zobowiàzana do odkupu lub
umorzenia wydanych aktywów, na warunkach za-
pewniajàcych innej jednostce (przyjmujàcej akty-
wa) zwrot w wysokoÊci, jakà jednostka ta mog∏aby
uzyskaç, udzielajàc po˝yczki zabezpieczonej przyj´-
tymi aktywami,
3) zawar∏a kontrakt swap, w wyniku którego ponosi
zasadnicze ryzyko kredytowe i zachowuje prawo
do zasadniczej cz´Êci korzyÊci ekonomicznych
zwiàzanych z wydanymi aktywami, jakby by∏a ich
posiadaczem, w zamian za zobowiàzanie si´ do za-
p∏aty na rzecz jednostki przyjmujàcej aktywa kwo-
ty okreÊlonej w kontrakcie. Je˝eli przedmiotem ta-
kiego kontraktu sà aktywa ∏atwo dost´pne na ryn-
ku, to uznaje si´, ˝e nastàpi∏a utrata kontroli,
4) ponosi zasadnicze ryzyko zwiàzane z wydanymi ak-
tywami, jakby by∏a ich posiadaczem, w wyniku na-
bycia bezwarunkowej opcji sprzeda˝y (put) tych ak-
tywów, a aktywa takie nie sà ∏atwo dost´pne na
rynku.
Rozdzia∏ 3
Metody wyceny instrumentów finansowych
§ 13. 1. Aktywa finansowe wprowadza si´ do ksiàg
rachunkowych na dzieƒ zawarcia kontraktu w cenie na-
bycia, to jest w wartoÊci godziwej poniesionych wydat-
ków lub przekazanych w zamian innych sk∏adników
majàtkowych, zaÊ zobowiàzania finansowe — w warto-
Êci godziwej uzyskanej kwoty lub wartoÊci otrzyma-
nych innych sk∏adników majàtkowych. Przy ustalaniu
wartoÊci godziwej na ten dzieƒ uwzgl´dnia si´ ponie-
sione przez jednostk´ koszty transakcji.
2. Sposób wyceny okreÊlony w ust. 1 stosuje si´
równie˝ wtedy, gdy aktywa finansowe nabyte na regu-
lowanym rynku wprowadza si´ do ksiàg rachunko-
wych pod datà dnia rozliczenia transakcji, z zastrze˝e-
niem § 21 ust. 3.
3. Je˝eli wbudowany instrument pochodny wyka-
zuje si´ w ksi´gach rachunkowych odr´bnie od umo-
wy zasadniczej, to jego wartoÊç poczàtkowà stanowi
wartoÊç godziwa ustalona w sposób okreÊlony w § 15.
WartoÊç poczàtkowà umowy zasadniczej stanowi nato-
miast ró˝nica mi´dzy cenà nabycia instrumentu finan-
sowego lub umowy nieb´dàcej instrumentem finanso-
wym, o której mowa w § 10 ust. 3, a wartoÊcià godzi-
wà wbudowanego instrumentu pochodnego. Przy
§ 12. 1. Zobowiàzanie finansowe wy∏àcza si´ z ksiàg
rachunkowych w ca∏oÊci lub cz´Êci na dzieƒ, w którym
jednostka spe∏ni∏a w ca∏oÊci lub cz´Êci wynikajàce z za-
wartego kontraktu Êwiadczenie, zosta∏a ze Êwiadczenia
zgodnie z obowiàzujàcym prawem zwolniona albo zo-
bowiàzanie uleg∏o przedawnieniu.
[ Pobierz całość w formacie PDF ]

Rozporządzenie z dnia 12 grudnia 2001 w sprawie szczegółowych zasad uznawania, Zarządzanie (sudia I stopnia - ...

Tematy