Rozrachunki z tytułu dostaw i usług(1), Rachunkowość, Rachunkowość, Rachunkowość, Rachunkowość cz1

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Rozrachunki z tytułu dostaw i usług
1. Zakres rozrachunków z tytułu dostaw i usług
Rozrachunki z tytułu dostaw i usług obejmują przede wszystkim krajowe i zagraniczne naleŜności i zobowiązania związane ze sprzedaŜą wyrobów
gotowych (produktów i usług), towarów, materiałów i opakowań, a takŜe z zakupem towarów, materiałów i usług dla działalności operacyjnej. Do
rozrachunków tych zalicza się równieŜ rozliczenia z tytułu zaliczek udzielonych lub pobranych na poczet dostaw i usług.
Do rozrachunków z tytułu dostaw i usług nie zalicza się zaś naleŜności i zobowiązań wynikających z zakupu i sprzedaŜy środków trwałych, środków
trwałych w budowie, wartości niematerialnych i prawnych, w tym nabytych na podstawie umowy leasingu finansowego oraz zaliczek na poczet
dostaw powyŜszych składników majątku trwałego. Nie zalicza się do nich takŜe naleŜności i zobowiązań wynikających z zakupu i sprzedaŜy
długoterminowych i krótkoterminowych aktywów finansowych.
Stronami w rozrachunkach z tytułu dostaw i usług - zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego - są:
·
nabywca rzeczy lub usługi, który w księgach rachunkowych wierzyciela (sprzedawcy) wystąpi jako dłuŜnik,
·
sprzedawca rzeczy lub usługi, który w księgach rachunkowych dłuŜnika (nabywcy) wystąpi jako wierzyciel.
Rozrachunki z tytułu dostaw i usług obejmują więc naleŜności i zobowiązania powstałe w wyniku realizacji umów kupna-sprzedaŜy. Są to:
·
naleŜności z tytułu dostaw i usług, do których zalicza się wymagające zapłaty w określonej kwocie naleŜności (równieŜ sporne, ale
nieskierowane na drogę sądową) za dostarczone odbiorcom produkty (wyroby gotowe, wykonane roboty i usługi) oraz towary,
pomniejszone o przyznane odbiorcom rabaty, opusty i skonta, łącznie z naleŜnym VAT i naliczonymi odsetkami oraz zatrzymanymi przez
odbiorców kaucjami gwarancyjnymi,
·
zobowiązania z tytułu dostaw i usług, obejmujące zobowiązania powstałe z tytułu zakupu materiałów, towarów, robót i usług na potrzeby
działalności operacyjnej jednostki, a takŜe zatrzymane wykonawcom robót - niemające charakteru inwestycyjnego - kaucje gwarancyjne.
Uwzględniając przepisy dotyczące podatku od towarów i usług, zobowiązanie obejmuje wartość zakupionych towarów lub usług oraz
VAT naliczony - jeŜeli towary i usługi podlegają opodatkowaniu.
2. Ewidencja księgowa rozrachunków z tytułu dostaw i usług
Otrzymanie środków pienięŜnych lub ich rozchód poprzedza zazwyczaj powstanie naleŜności i zobowiązań. RozbieŜność w czasie między
momentem powstania naleŜności a wpływem środków pienięŜnych oraz między momentem powstania zobowiązania a jego spłatą, powoduje
konieczność ewidencjonowania rozrachunków w księgach rachunkowych.
Ewidencję rozrachunków z tytułu dostaw i usług prowadzi się odrębnie dla naleŜności i zobowiązań odpowiednio na koncie 20 "Rozrachunki
z odbiorcami" i 21 "Rozrachunki z dostawcami", z dalszym podziałem na rozrachunki z kontrahentami krajowymi i zagranicznymi. Oznacza to, iŜ
w praktyce do ewidencji rozrachunków z tytułu dostaw i usług mogą być stosowane cztery konta syntetyczne w postaci:
·
20-1 "Rozrachunki z odbiorcami krajowymi",
·
20-2 "Rozrachunki z odbiorcami zagranicznymi",
·
21-1 "Rozrachunki z dostawcami krajowymi",
·
21-2 "Rozrachunki z dostawcami zagranicznymi".
Sposób i formę prowadzenia ewidencji analitycznej rozrachunków jednostka określa we własnym zakresie w dokumentacji opisującej stosowane
zasady (politykę) rachunkowości, wymaganej art. 10 ust. 1 ustawy o rachunkowości. Przy czym powinna być ona prowadzona w sposób
umoŜliwiający ustalenie - na dowolny dzień, w tym co najmniej na dzień bilansowy - m.in. wszystkich nieuregulowanych rozrachunków z kaŜdym
kontrahentem. Jest to konieczne ze względu na istniejący obowiązek uzgadniania z kontrahentami sald naleŜności, wynikający z art. 26 ust. 1 pkt 2
ustawy o rachunkowości. Dlatego teŜ do kaŜdego z powyŜszych kont zalecane jest prowadzenie ewidencji szczegółowej (analitycznej) według
poszczególnych kontrahentów. Podział kont analitycznych powinien ponadto pozwolić na wyodrębnienie rozrachunków z jednostkami powiązanymi
i pozostałymi.
Zarówno naleŜności, jak i zobowiązania z tytułu dostaw i usług ujmuje się w księgach rachunkowych w momencie ich powstania w wartości
nominalnej (art. 28 ust. 11 pkt 2 ustawy o rachunkowości).
Powstanie i zwiększenie naleŜności księgowane jest po stronie Wn konta 20, natomiast ich zmniejszenie po stronie Ma tego konta. Przy czym
naleŜności zmniejszają m.in. ich spłaty, uznane reklamacje, bonifikaty, skonta oraz udzielone bonusy.
Z kolei powstanie i zwiększenie zobowiązań księgowane jest po stronie Ma konta 21, zaś ich zmniejszenie po stronie Wn tego konta. Analogicznie
jak naleŜności, zobowiązania zmniejszają ich spłaty, uznane reklamacje, bonifikaty, skonta oraz udzielone bonusy.
NaleŜy przy tym zaznaczyć, iŜ podstawą księgowania rozrachunków z tytułu dostaw i usług są przede wszystkim:
·
w obrocie krajowym - faktury VAT i rachunki, a takŜe ich korekty,
·
w obrocie zagranicznym - faktury handlowe i dokumenty celne, potwierdzające wywóz lub przywóz towarów,
·
dowody zapłaty dostaw i usług oraz polecenia księgowania lub noty odsetkowe, dla udokumentowania naliczenia odsetek, zasądzonych
kosztów sądowych, róŜnic kursowych itp.
Ewidencja księgowa rozrachunków z tytułu dostaw i usług przedstawiona zostanie na przykładach liczbowych.
2.1. Ewidencja naleŜności z tytułu dostaw i usług
Przykład
I. ZałoŜenia:
1. Jednostka świadcząca usługi aranŜacji wnętrz wystawiła fakturę VAT za wykonaną usługę na kwotę:
a) wartość usługi w cenie sprzedaŜy netto: 5.000 zł,
b) VAT naleŜny według stawki 22%: 1.100 zł,
c) naleŜność od nabywcy: 6.100 zł.
2. Kwota naleŜności uregulowana została przez nabywcę przelewem bankowym.
II. Dekretacja:
Opis operacji
Kwota
Konto
Wn
Ma
1. Faktura VAT dokumentująca sprzedaŜ usługi:
a) wartości usługi w cenie sprzedaŜy netto
5.000 zł
70-0
b) VAT naleŜny
1.100 zł
22-2
c) razem kwota naleŜna od nabywcy
6.100 zł
20
2. WB - zapłata naleŜności przez nabywcę
6.100 zł
13-0
20
III. Księgowania:
2.2. Ewidencja zobowiązań z tytułu dostaw i usług
Przykład
I. ZałoŜenia:
1. Jednostka zakupiła materiały biurowe, co udokumentowane zostało fakturą VAT wystawioną przez dostawcę na kwotę:
a) wartość materiałów w cenie sprzedaŜy netto: 400 zł,
b) VAT naliczony: 88 zł,
c) wartość brutto faktury: 488 zł.
2. Zapłaty zobowiązania dokonano przelewem na rachunek bankowy dostawcy.
3. Zgodnie z polityką rachunkowości, wartość materiałów odnoszona jest w dniu ich zakupu bezpośrednio w koszty. Ewidencja kosztów prowadzona
jest na kontach zespołu 4. Do rozliczenia zakupów jednostka stosuje konto 30 "Rozliczenie zakupu".
II. Dekretacja:
Opis operacji
Kwota
Konto
Wn
Ma
1. Faktura VAT dokumentująca zakup materiałów biurowych:
a) kwota brutto faktury
488 zł 30 21
b) VAT naliczony podlegający odliczeniu
88 zł
22-
1
30
2. Zarachowanie wartości zakupionych materiałów w koszty działalności
operacyjnej
400 zł 40 30
3. WB - zapłata zobowiązania
488 zł 21
13-
0
III. Księgowania:
3. Rozrachunki z tytułu dostaw i usług w walutach obcych
W przypadku naleŜności i zobowiązań z tytułu dostaw i usług wyraŜonych w walutach obcych konieczne jest przeliczenie ich na złote polskie
według zasad określonych w art. 30 ust. 2 i 3 ustawy o rachunkowości.
W świetle art. 30 ust. 2 ustawy o rachunkowości, wyraŜone w walutach obcych operacje gospodarcze ujmuje się w księgach rachunkowych na dzień
ich przeprowadzenia - o ile odrębne przepisy dotyczące środków pochodzących z budŜetu Unii Europejskiej i innych krajów Europejskiego Obszaru
Gospodarczego oraz środków niepodlegających zwrotowi, pochodzących ze źródeł zagranicznych nie stanowią inaczej - odpowiednio po kursie:
1) faktycznie zastosowanym w tym dniu, wynikającym z charakteru operacji - w przypadku sprzedaŜy lub kupna walut oraz zapłaty naleŜności lub
zobowiązań,
2) średnim ogłoszonym dla danej waluty przez Narodowy Bank Polski z dnia poprzedzającego ten dzień - w przypadku zapłaty naleŜności lub
zobowiązań, jeŜeli nie jest zasadne zastosowanie kursu, o którym mowa w pkt 1, a takŜe w przypadku pozostałych operacji.
WyraŜone w walutach obcych naleŜności i zobowiązania z tytułu dostaw i usług ujmuje się w księgach rachunkowych na dzień ich powstania po
kursie średnim ogłoszonym dla danej waluty przez NBP z dnia poprzedzającego dzień wystawienia faktury (generalnie).
JeŜeli natomiast powyŜsze naleŜności i zobowiązania wyraŜone są w walutach, dla których NBP nie ogłasza kursu, to kurs tych walut określa się
w relacji do wskazanej przez jednostkę waluty odniesienia, której kurs jest ogłaszany przez NBP (art. 30 ust. 3 ustawy o rachunkowości).
Przeliczenia na złote polskie wymaga równieŜ wpływ waluty z tytułu zapłaty naleŜności oraz rozchód waluty w przypadku zapłaty zobowiązania.
Stosownie do powołanych wyŜej przepisów, do wyceny wpływu waluty na konto z tytułu zapłaty naleŜności moŜna - naszym zdaniem - przyjąć
(jako kurs faktycznie zastosowany) kurs kupna banku, w którym jednostka posiada swój rachunek walutowy (kurs z tabeli kursów banku) bądź kurs
średni ogłoszony dla danej waluty przez NBP z dnia poprzedzającego dzień jej wpływu na konto.
Natomiast do wyceny rozchodu waluty z własnego rachunku walutowego, w przypadku zapłaty zobowiązania, moŜna zastosować kurs historyczny,
tj. kurs po którym wyceniono wpływ waluty na rachunek bankowy (FIFO, LIFO lub średniowaŜony) lub kurs sprzedaŜy banku, w którym jednostka
posiada ten rachunek.
W związku z tym, iŜ kurs waluty stosowany do wyceny wpłaty naleŜności bądź zapłaty zobowiązania róŜni się z reguły od kursu przyjętego
do ustalenia kwoty tej naleŜności lub tego zobowiązania na dzień ich powstania, powstaną róŜnice kursowe na kontach rozrachunków. RóŜnice te
zalicza się odpowiednio do przychodów lub kosztów finansowych.
Przykład
I. ZałoŜenia:
1. Jednostka posiada zobowiązanie wobec kontrahenta zagranicznego w wysokości: 2.000 EUR, wynikające z otrzymanej od niego faktury.
Równowartość zobowiązania przeliczona na złote według średniego kursu NBP z dnia poprzedzającego dzień wystawienia faktury wynosi: (2.000
EUR x 4,30 zł/EUR) = 8.600 zł.
2. Zapłata tego zobowiązania nastąpiła z rachunku walutowego jednostki prowadzonego w euro. Zgodnie z polityką rachunkowości do rozchodu
walut z rachunku walutowego jednostka stosuje kurs sprzedaŜy walut stosowany przez bank w tym dniu. Kurs zastosowany przez jednostkę
do wyceny rozchodu waluty w związku z zapłatą powyŜszego zobowiązania wynosił: 4,12 zł/EUR.
II. Dekretacja:
Opis operacji
Kwota
Konto
Wn
Ma
1. Faktura od kontrahenta zagranicznego:
(2.000 EUR x 4,30 zł/EUR) =
8.600 zł 30
21
2. WB - zapłata zobowiązania z rachunku walutowego: (2.000 EUR x
4,12 zł/EUR) =
8.240 zł 21
13-1
3. PK - rozliczenie dodatniej róŜnicy kursowej na rozrachunkach: (8.600 zł -
8.240 zł) =
360 zł 21
75-0
III. Księgowania:
Uwaga: W przedstawionej sytuacji, jeŜeli rozchód waluty wyceniono po kursie innym niŜ jej wpływ na rachunek bankowy, mogą powstać
dodatkowo róŜnice kursowe od własnych środków pienięŜnych.
[ Pobierz całość w formacie PDF ]

Rozrachunki z tytułu dostaw i usług(1), Rachunkowość, Rachunkowość, Rachunkowość, Rachunkowość cz1

Tematy