rynek finansowy 98 01, studia magisterskie, międzynarodowy rynek finansowy

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Rynek finansowy
w Polsce
1998-2001
Warszawa, sierpieÄ 2002 r.
Departament Operacji Krajowych
Departament Systemu Finansowego
Opracowanie pod redakcj:
Anny TrzeciÄskiej
Jacka OsiÄskiego
Andrzeja S¸awiÄskiego
Zesp¸ autorski:
Tomasz Ba¸amut
Urszula Dudek
Halina Godlewska-Prokop
Jaros¸aw GrabczyÄski
Agnieszka Grt
Ma¸gorzata Kapis
Pawe¸ K¸osiewicz
Dariusz Malendowicz
Justyna Paw¸owska
Pawe¸ Przesmycki
Ewa Sawicka
Andrzej Sontowski
Marcin Stamirowski
üukasz Suchecki
Waldemar Tomaszewski
Janusz ZieliÄski
Redakcja techniczna:
Lidia Komar
Projekt graficzny i zdj«cie na ok¸adce:
Oliwka s.c.
Sk¸ad i druk:
Drukarnia NBP
Wyda¸:
Narodowy Bank Polski
Departament Komunikacji Spo¸ecznej
00-919 Warszawa, ul. åwi«tokrzyska 11/21
Telefon (22) 653 27 97
Fax
© Copyright Narodowy Bank Polski, 2002
(22) 653 13 21
Spis treæci
Wprowadzenie
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .5
1. rd¸a informacji i uwarunkowania metodologiczne
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .7
2. Rynek pieni«ýny
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .11
2.1. Bony skarbowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .11
2.2. Bony pieni«ýne NBP . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .17
2.3. Krtkoterminowe papiery komercyjne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .20
2.3.1. Bony komercyjne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .20
2.3.2. Certyfikaty depozytowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .22
2.4. Transakcje
repo
i
sell-buy-back
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .24
2.5. Lokaty mi«dzybankowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .28
2.6.
Swapy
walutowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .32
3. Rynek kapita¸owy
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .37
3.1. Obligacje skarbowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .37
3.1.1. Obligacje aktywne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .47
3.1.1.1. Obligacje o sta¸ym oprocentowaniu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .47
3.1.1.2. Obligacje o zmiennym oprocentowaniu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .48
3.1.2. Obligacje oszcz«dnoæciowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .50
3.1.3. Obligacje pasywne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .51
3.2. Obligacje NBP . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .52
3.3. Obligacje komunalne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .52
3.4. Obligacje przedsi«biorstw . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .53
3.5. Listy zastawne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .55
3.6. Akcje . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .56
4. Rynek walutowy
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .65
5. Rynki terminowe
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .68
5.1. Instrumenty zabezpieczajce przed ryzykiem stopy procentowej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .68
5.1.1. Kontrakty terminowe FRA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .68
5.1.2. Kontrakty
futures
na stop« procentow . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .70
5.2. Instrumenty zabezpieczajce przed ryzykiem kursowym . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .71
5.2.1. Transakcje terminowe
outright-forward
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .71
5.2.2. Kontrakty
futures
na kurs walutowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .73
5.3. Instrumenty zabezpieczajce przed ryzykiem zmiany cen akcji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .76
5.3.1. Kontrakty
futures
na indeksy gie¸dowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .76
5.3.2. Kontrakty
futures
na akcje . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .79
5.4. Instrumenty zabezpieczajce przed ryzykiem zmian cen obligacji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .80
5.4.1.
Swapy
procentowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .80
5.4.2. Walutowe
swapy
procentowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .82
3
6. Opcje
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .84
6.1. Opcje na stop« procentow . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .84
6.2. Opcje na kurs walutowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .85
6.3. Opcje na papiery wartoæciowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .86
6.4. Jednostki indeksowe na WIG20 (MiniWIG20) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .89
7. Stan i perspektywy rozwoju krajowego rynku finansowego
. . . . . . . . . . . . . . .90
Za¸cznik 1
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .94
Za¸cznik 2
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .96
Za¸cznik 3
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .98
Za¸cznik 4
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .100
4
Narodowy Bank Polski
Wprowadzenie
Wprowadzenie
Banki centralne analizuj sytuacj« na rynkach finansowych, poniewaý przez rynki finansowe
przechodz pocztkowe impulsy polityki pieni«ýnej, zanim wp¸yn na sfer« realn gospodarki.
Od stopnia rozwoju rynkw finansowych zaleýy w duýej mierze skutecznoæ polityki pieni«ýnej. Dla-
tego rwnieý Narodowy Bank Polski analizuje dokonujcy si« od dziesi«ciu lat w Polsce rozwj ryn-
kw finansowych.
Nie jest ¸atwe, w warunkach post«pujcej globalizacji rynkw finansowych, zdefiniowanie,
czym jest
krajowy rynek finansowy
. Rosnce umi«dzynarodowienie obrotw na rynkach finanso-
wych spowodowa¸o na przyk¸ad, ýe duýa cz«æ transakcji dokonywana jest z podmiotami zagra-
nicznymi. Powoduje to, ýe zaciera si« stopniowo rýnica mi«dzy krajowym a mi«dzynarodowym
rynkiem finansowym.
Na potrzeby tego opracowania przyj«liæmy, ýe
krajowy rynek finansowy
sk¸ada si« z tych seg-
mentw rynku, na ktrych przedmiotem zawieranych transakcji s instrumenty finansowe denomi-
nowane w z¸otych, a przynajmniej jedn ze stron transakcji jest podmiot krajowy. Przyj«liæmy tak
definicj« takýe ze wzgl«dw praktycznych. Dysponujemy bowiem moýliwoæci zbierania danych
o transakcjach zawieranych przez podmioty krajowe, natomiast z regu¸y nie mamy moýliwoæci ze-
brania danych na temat transakcji, ktre dotycz instrumentw finansowych denominowanych
w z¸otych, ale s zawierane mi«dzy podmiotami zagranicznymi.
Rynki finansowe rozwijaj si« w Polsce od pocztku lat 90. Jako pierwszy rozwin¸ si« rynek
depozytw mi«dzybankowych, ktry by¸ potrzebny bankom, aby mog¸y zarzdza p¸ynnoæci. Sto-
sunkowo szybko powsta¸ takýe rynek bonw skarbowych, ktrych emisja finansowa¸a pocztkowo
deficyty budýetowe. Wprowadzenie cz«æciowej wymienialnoæci z¸otego sprawi¸o, ýe od pocztku
lat 90. rozwija¸ si« takýe rynek walutowy. Rwnolegle z rynkiem mi«dzybankowym rozwija¸a si«
gie¸da papierw wartoæciowych, g¸wnie pod wp¸ywem prywatyzacji. Polityka stopniowego uela-
styczniania kursu z¸otego by¸a bodcem powstania terminowego rynku walutowego, stwarzajce-
go moýliwoæ zabezpieczania si« przed ryzykiem kursowym. Z czasem rozwin¸ si« takýe rynek opcji
walutowych.
Przyspieszenie rozwoju krajowego rynku finansowego nastpi¸o w po¸owie lat 90., gdy za-
cz«¸a szybko rosn liczba zawieranych transakcji i oglna skala obrotw. Krajowe rynki finansowe
stawa¸y si« bardziej p¸ynne. Oferowa¸y coraz wi«cej moýliwoæci wykorzystywania ich w zarzdzaniu
finansowym.
Z biegiem czasu pojawia¸y si« nowe sk¸adniki krajowego rynku finansowego. Zmniejszajce
si« tempo inflacji sprawi¸o, ýe rzd mg¸ stopniowo ograniczy emisj« obligacji o zmiennym opro-
centowaniu, zwi«kszajc emisj« obligacji o sta¸ym oprocentowaniu, ktrych rynek stanowi we
wszystkich krajach g¸wny, obok rynku akcji, segment rynku kapita¸owego. Liberalizacja obrotw
dewizowych umoýliwi¸a powstanie i rozwj rynku
swapw
walutowych, stanowicego dzisiaj naj-
bardziej p¸ynny sk¸adnik krajowego rynku pieni«ýnego. Powstanie p¸ynnego rynku
swapw
waluto-
wych umoýliwi¸o z kolei powstanie i dynamiczny rozwj rynku transakcji FRA (
Forward Rate Agre-
ement
), stwarzajcego ¸atwoæ zabezpieczenia si« przed konsekwencjami wahaÄ krtkotermino-
wych stp procentowych.
Post«pujca integracja krajowego rynku finansowego z mi«dzynarodowym rynkiem finanso-
wym stworzy¸a podmiotom krajowym dost«p do zagranicznych rynkw instrumentw pochodnych,
czego przyk¸adem jest rynek transakcji IRS (
Interest Rate Swap
), umoýliwiajcy zabezpieczanie si«
przed skutkami wahaÄ cen obligacji. Moýliwoæ wykorzystywania transakcji IRS nie tylko zwi«kszy-
¸a moýliwoæci zarzdzania ryzykiem stopy procentowej. Przyczyni¸o si« to takýe do rozwoju same-
RYNEK FINANSOWY W POLSCE Ð 1998Ð2001
5
[ Pobierz całość w formacie PDF ]

rynek finansowy 98 01, studia magisterskie, międzynarodowy rynek finansowy

Tematy