Rola edukacyjna pielęgniarki wobec chorego wymagającego leczenia nerkozastępczego, Dokumenty(1)

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Ustymowicz-Farbiszewska J i wsp. Rola edukacyjna pielęgniarki wobec chorego wymagającego leczenia nerkozastępczego
113
Rola edukacyjna pielęgniarki wobec chorego wymagającego
leczenia nerkozastępczego
The educational role of the nurse with a patient requiring kidney substitution treatment
Jolanta Ustymowicz-Farbiszewska, Barbara Smorczewska-Czupryńska, Jan Karczewski,
Stanisława Dunajska
Zakład Higieny i Epidemiologii Akademii Medycznej w Białymstoku
Wstęp.
Na całym świecie w tym także i w Polsce obserwuje się stały
wzrost populacji chorych ze schyłkową niewydolnością nerek wymagających
leczenia nerkozastępczego.
Cel.
Próba oceny roli edukacyjnej pielęgniarki wobec pacjentów ze schyłkową
niewydolnością nerek leczonych hemodializą lub dializą otrzewnową.
Materiał i metody.
Anonimowymi badaniami ankietowymi objęto 110
pacjentów obu płci poddawanych aktualnie zabiegom dializacyjnym.
Uzyskane wyniki oparto wyłącznie na opiniach chorych.
Wyniki i wnioski.
Pielęgniarka jest najlepszym promotorem zdrowia
a przekazywane przez nią informacje są dla chorych jasne i zrozumiałe.
Wykład i rozmowa indywidualna są wg badanych najlepszymi formami
edukacji zdrowotnej.
Introduction.
All over the world, also in Poland, there is a constant increase
in the population of patients with terminal kidney failure, requiring kidney
substitution treatment.
Aim.
The study objective was to assess the educational role of the nurse
with the patients sufering from terminal kidney failure treated with
hemodialysis or peritoneal dialysis.
Material and method.
A total of 110 patients of both genders, currently
undergoing the dialysis procedures, participated in an anonymous
questionnaire survey. The results were based exclusively on the opinions
received from the patients.
Results and conclusions.
A nurse was found to be the best health promoter
and the information presented by her to be clear and understandable.
According to the respondents, lectures and individual talks are the best
forms of health education.
Słowa kluczowe:
edukacja, pielęgniarka, leczenie nerkozastępcze
Key words:
education, nurse, kidney substitution treatment
©
Probl Hig Epidemiol 2009, 90(1): 113-115
Adres do korespondencji / Address for correspondence
Dr n. med. Jolanta Ustymowicz-Farbiszewska
Zakład Higieny i Epidemiologii Akademii Medycznej w Białymstoku
ul. Mickiewicza 2c, 15-089 Białystok
tel. 085 748 55 60, e-mail: higiena@amb.edu.pll
www.phie.pl
Nadesłano: 12.01.2009
Zakwaliikowano do druku: 28.03.2009
Na całym świecie w tym także i w Polsce obser-
wuje się stały wzrost populacji pacjentów ze schył-
kową niewydolnością nerek wymagających leczenia
nerkozastępczego. Przewlekła niewydolność nerek
i towarzyszące jej długotrwałe leczenie np. hemo-
dializami wiąże się z poczuciem dyskomfortu oraz
zmianą jakości życia pacjenta. Pojęcie to odnosi się
dosubiektywnejocenyczynnościżyciowychchorego
czyli funkcjonowania somatycznego, psychicznego,
rodzinnegoispołecznego[1,2].
i eliminacji czynników ryzyka pogarszających stan
zdrowiapacjenta[3,4,5,6].Pielęgniarkapodejmująca
sięedukacjipacjentapowinnaznaćistosowaćzasady
oraz metody nauczania. W celu zdobycia zaufania,
wzbudzeniazainteresowaniaorazpozyskaniapacjenta
do współpracy musi umieć wykorzystywać w swojej
pracywerbalneipozawerbalnetechnikikomuniko-
waniasięzchorym[7].
Próbaocenyedukacyjnejrolipielęgniarkiwobec
pacjentówzeschyłkowąniewydolnościąnerekleczo-
nychhemodializąlubdializąotrzewnową.
Jedną z metod oddziaływania na kształtowanie
stylużyciajednostekigrupspołecznychjestedukacja
zdrowotna. Funkcję tę pełni pielęgniarka w swojej
codziennejpracyzpacjentem.Efektywnaproilaktyka
dotyczącawłaściwegoodżywianiaiprozdrowotnego
stylu życia w trakcie choroby i w okresie leczenia
dializąpozwolinapoprawieniejakościżyciachorym
Badania zrealizowano w grupie pacjentów ze
schyłkową niewydolnością nerek. Wykorzystano
materiały pierwotne w postaci anonimowej ankiety
Probl Hig Epidemiol 2009, 90(1): 113-115
Wprowadzenie
Cel pracy
Materiał i metody
114
Probl Hig Epidemiol 2009, 90(1): 113-115
Badaniami ankietowymi objęto 110 pacjentów
obu płci (49 kobiet i 61 mężczyzn) z 2 ośrodków
dializacyjnych.Średniwiekbadanychkobietwynosił
55,9;mężczyzn–62lata.
Największyodsetekpacjentówoczekujeodperso-
nelumedycznegoinformacjinatematswojejchoroby
(32%),wieluchciałobywiedziećwięcejnatematpo-
wikłańwystępującychwzwiązkuzdializami(24%)
a¼ chorych chciałaby poznać zasady odżywiania,
którepowinnybyćprzestrzeganewchorobie(25%).
Około 17% pacjentów interesuje problem ich stylu
życiawczasieleczeniadializami(ryc.2).
Uzyskanewynikiopartowyłącznieodanesubiek-
tywne – opinie pacjentów biorących udział w bada-
niu. Pytania dotyczyły edukacyjnej roli pielęgniarki
wokresieschyłkowejniewydolnościnerek.
Innych
1,2
Stylu
ycia
17,0
Wyniki i ich omówienie
Diety
25,1
Powikła
dializacyjnych
24,7
Na rycinie 1 przedstawiono odpowiedź respon-
dentównapytanie:ktowedługnichjestnajlepszym
promotoremzdrowiawzwiązkuzprzeprowadzanymi
dializami?
Dotycz
cych choroby
32,0
0,0
5,0
10,0
15,0
20,0
25,0
30,0
35,0
Ryc. 2. Informacje, których najczęściej oczekuje pacjent od personelu
medycznego
Fig. 2. Information most frequently awaited by patients from the
medical personnel
Inni
12,7
Psycholog
8,2
Wedługrespondentówwykład(33,7%)irozmo-
waindywidualna(25%)tonajlepszeformyedukacji
(ryc. 3). Preferowaną formą jest też ilm (15,3%)
atakżebroszury,ulotkiitabliceinformacyjne(17%).
Najmniejpopularnąformąedukacjiwedługpacjentów
sączasopismapopularnonaukowe(7,9%responden-
tów).
Lekarz
34,6
Piel
gniarka
44,5
0
10
20
30
40
50
%
Ryc. 1. Najlepsi promotorzy zdrowia
Fig. 1. The best health promoters
Najlepszymi promotorami zdrowia według re-
spondentówbyli:pielęgniarki(ok.45%),następnie
personellekarski(38%)orazpsycholog(8%).
Inne formy
17,3
Filmy edukacyjne
15,3
Czasopisma popularno naukowe
7,9
33,7
Zrozumienieprzekazywanychinformacjipacjen-
tomnatematschyłkowejniewydolnościnerekprzez
zespół pracowników medycznych przedstawiono
wtabeliI.
Wykład
Rozmowa indywidualna
25,8
0
5
10
15
20
25
30
35
%
Ryc. 3. Najlepsze formy edukacji dotyczące choroby (wg pacjentów)
Fig. 3. The best forms of education concerning the disease (according
to patients)
Tabela I. Czy przekazywane informacje udzielane przez personel medyczny
pacjentowi na temat jego choroby są zrozumiałe?
Table I. Is the disease-related information presented to a patient by the
medical personnel understandable?
WtabeliIIprzedstawionoodpowiedźpacjentów
na pytanie: czy personel pielęgniarski jest w stanie
udzielić wyczerpujących informacji na temat schył-
kowejniewydolnościnerek?
Odpowiedzi / Answers
n
%
Tak / Yes
60
54,5
Nie zawsze /Not always
49
44,6
Nie / No
1
0,9
Informacje, które personel medyczny udziela
chorym, dla większości są zrozumiałe – ok. 55 %
pozytywnychodpowiedzi,dużyodsetekchorychnie
zawszejerozumnie(44,6%),aokoło1%badanych
przyznaje, że nie są one dla nich jasne i zrozumiałe
(tab.I).
Tabela II. Wiedza personelu pielęgniarskiego na temat choroby pacjenta
Table II. The knowledge of patient’s disease among the nursing personnel
Odpowiedzi / Answers
n
%
Tak /Yes
72
65,5
Nie zawsze / Not always
35
31,8
Nie / No
3
2,7
składającejsięzpytańotwartychizamkniętychskiero-
wanychdochorychaktualniepoddawanychzabiegowi
hemodializylubdializyotrzewnowej.
Ustymowicz-Farbiszewska J i wsp. Rola edukacyjna pielęgniarki wobec chorego wymagającego leczenia nerkozastępczego
115
Niektórzy autorzy podkreślają, że w edukacji
pacjentów celowe jest opracowanie efektywnego
ibezpiecznegoprogramuedukacjiprzezinterdyscy-
plinarnyzespółproilaktyczny(dietetyk,psycholog,
lekarz) dla chorych ze schyłkową niewydolnością
nerekdializowanychotrzewnowozuwzględnieniem
indywidualnychpotrzebimożliwościpacjenta.Jedno-
cześnieograniczająrolępielęgniarki,gdytymczasem
badaniwniniejszejpracypacjencisądzą,żejestona
najlepszym promotorem zdrowia Właściwe prowa-
dzenie edukacji zdrowotnej umożliwia pacjentowi
uzyskanieniezbędnejwiedzyochorobieisposobach
radzenia sobie z jej skutkami, uznaje się ją jako ele-
mentopiekiileczenia.Promocjazdrowiaprowadzona
przezpielęgniarkiprzyczyniasiędopoprawyjakości
życiapacjentów,wykraczapozainformacjeochorobie,
zwracauwagęnapostawyiutrzymaniepożądanych
zachowańzdrowotnych[7,8,9].
Wnioski
1. Pielęgniarkiilekarzesą,wgbadanych,najlepszy-
mipromotoramizdrowiaaprzekazywaneprzez
nichinformacjesąjasneizrozumiałe.
2. Wykładirozmowaindywidualnazpacjentamisą
najlepszymi formami edukacji zdrowotnej cho-
rychpoddawanychleczeniunerkozastępczemu.
Piśmiennictwo / References
1. RutkowskiP,RutkowskiB,PukaJ.Ostraniewydolnośćnerek
wPolscewlatach1990-1999.NefrolDializPol2001;5(2):
70-73.
2. RutkowskiB.DializoterapiawXXIwieku.PostNaukMed
2003;16(1/2):21-25.
3. Kulmatycki L. Trzy strategie w promocji zdrowia. Człow.
Ruch2000;1(1):24-28.
4. Mess E, Wojewoda B, Knihinicka-Mercik. Jakość życia
pacjentówdializowanych–problemypsychiczne.PielęgPołoż
2001;2:284-290.
5. Laudański K, Nowak Z, Wańkowicz Z. Nastrój i stres
chorobowy u chorych dializowanych. Pol Merkuriusz Lek
2002;13(77):376-379.
6. ZiarkoE,Orzeł-NowakA,RakAiwsp.Jakośćżyciapacjentów
zniewydolnościąnerek.PielęgPołoż2001;43(2):4-8.
7. ZiarkoE,Orzeł-NowakA,RakA.Niektóreaspektyjakości
życiapacjentówzniewydolnościąnerekleczonychmetodą
dializoterapii. Międzynarodowa konferencja naukowa
„Pielęgniarstwo a jakość życia człowieka”. Materiały
konferencji–Kraków,2000:56-60.
8. Pieniążek M, Trudujek M. Przygotowanie do samoopieki
pacjentówleczonychdializami.ZdrPubl2002;112supl1.
EdukacjazdrowotnaipromocjazdrowianaproguXXIwieku:
158-160. Konferecja pt Edukacja zdrowotna i promocja
zdrowianaproguXXIwieku.Biłgoraj21-2209.2002.
9. Mc KayM, Davis M, Fanning P. Sztuka skutecznego
porozumiewaniasię.GdańskieWydPsychologiczne,Gdańsk
2002.
Większość(65,5%)pacjentówuważa,żepersonel
pielęgniarskijestwstanieodpowiedziećnawszystkie
pytaniaodnośnieichchorobyatylko2,7%personelu
nieudzielaimwyczerpującychinformacjinatente-
mat.
[ Pobierz całość w formacie PDF ]

Rola edukacyjna pielęgniarki wobec chorego wymagającego leczenia nerkozastępczego, Dokumenty(1)

Tematy