ROZDZIAŁ VI. Pomiary liniowe, instrukcja G-1.5, Część I - osnowa szczegółowa II klasy

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Strona: 40 Wydruk z programu STANDARDY GEODEZYJNE © Copyright by GALL s.c. Katowice 2001
ROZDZIAŁ VI.
POMIARY LINIOWE
§ 15
Zało
Ň
enia ogólne, sprawdzanie dalmierzy
1.
Pomiary długoĻci boków w sieci kĢtowo-liniowej II klasy naleŇy wykonywaę dalmierzami elektrooptycznymi.
Dalmierze te powinny byę sprawne technicznie i powinny posiadaę Ļwiadectwo komparacji.
2.
OgólnĢ charakterystykħ dokładnoĻci dalmierzy elektrooptycznych przedstawia siħ w postaci błħdu standardowego
m
S
wyraŇonego wzorem:
w którym:
A - czynnik stały zawierajĢcy zespół jednostkowych błħdów instrumentalnych oraz błĢd okreĻlenia poprawek
instrumentalnych dalmierza,
B - czynnik proporcjonalny do odległoĻci zawierajĢcy błĢd wyznaczenia prħdkoĻci rozchodzĢcych siħ fal
elektromagnetycznych w próŇni, błĢd wyznaczenia prħdkoĻci rozchodzenia siħ fal elektromagnetycznych w
aktualnych warunkach pomiarowych, błĢd wyznaczenia czħstotliwoĻci wzorcowej i błĢd przesuniħcia
fazowego przy zbyt słabym sygnale,
D - długoĻę boku wyraŇona w metrach.
3.
BłĢd standardowy jest zwykle okreĻlany przez producenta i podawany jest w instrukcji obsługi dalmierza. Dalmierze
wykorzystywane do pomiaru długoĻci boków w sieci kĢtowo-liniowej II klasy powinny mieę nastħpujĢce wartoĻci
składowych błħdu standardowego:
A
£
0,007 m
B
£
5
Dla dalmierzy typu: EOK 2000, EOT 2000, Di 10 i DLS błħdy standardowe sĢ podawane w instrukcjach obsługi w
postaci jednoczłonowej (np. m
s
=
±
1 cm). Dla tych typów dalmierzy błĢd m okreĻla dokładnoĻę pomiaru odcinka o
długoĻci 1 km. Przy pomiarze boków dłuŇszych od 1 km przyrost błħdu na kaŇdy nastħpny kilometr wynosi 0,005 m,
tzn.
m
s
=
±
(0,010 m + 0,005 m/km
×
( D-1) km)
Np. dla boku 2,5 km błĢd standardowy obliczony zgodnie z podanym wyŇej wzorem wyniesie:
m
s
=
±
( 0,010 m+ 0,005 m/km
×
1,5 km) =
±
0,018 m
4.
Dalmierz elektrooptyczny wykorzystywany do pomiarów geodezyjnych powinien byę poddany:
- atestacji,
- komparacji okresowej,
- kontrolom polowym
Strona: 41 Wydruk z programu STANDARDY GEODEZYJNE © Copyright by GALL s.c. Katowice 2001
i powinien posiadaę aktualne Ļwiadectwo komparacji (atestacji) oraz metrykħ instrumentu.
5.
Atestacji podlega kaŇdy nowy egzemplarz dalmierza oraz kaŇdy dalmierz po naprawie, podczas której wymieniono
elementy układu optycznego (nadawczo-odbiorczego) lub elementy układu fazomierza, przy czym:
1) atestacja wykonana jest na krajowej bazie długoĻciowej zalegalizowanej jako metrologiczna baza dla
utrzymania jednolitej skali sieci geodezyjnych w całym kraju,
2) do wykonywania atestacji upowaŇniony jest Instytut Geodezji i Kartografii,
3) atestacja dalmierza obejmuje:
- sprawdzenie i rektyfikacjħ sprzħtu pomocniczego,
- sprawdzenie i regulacjħ czħstotliwoĻci wzorcowych,
- wyznaczenie "stałej" dodawania dalmierza K
s
,
- wyznaczenie poprawki cyklicznej fazomierza, lub cyklicznych zmian poprawki “stałej" dodawania
dalmierza K
f
,
- okreĻlenie zasiħgu dalmierza,
- okreĻlenie dokładnoĻci pomiaru długoĻci dalmierzem.
4) Ļwiadectwo atestacji wydane po badaniach dalmierza zawiera aktualne poprawki instrumentalne i jest
równoczeĻnie dowodem, Ňe dalmierz został zalegalizowany jako instrument nadajĢcy siħ do prac
geodezyjnych na terenie Polski.
6.
Komparacjħ okresowe polegajĢ na sprawdzeniu i aktualizacji technicznych parametrów dalmierza oraz na ogólnym
przeglĢdzie kompletu pomiarowego, przy czym:
1) komparacje okresowe powinny byę wykonywane na poczĢtku i na koıcu sezonu pomiarowego oraz po
kaŇdej naprawie lub rektyfikacji układu optycznego dalmierza,
2) informacje o terminach i rodzaju napraw powinny byę wpisane do metryki dalmierza,
3) komparacje okresowe przeprowadza Instytut Geodezji i Kartografii lub jednostka organizacyjna
upowaŇniona przez Instytut, przy współpracy i pod nadzorem naukowo-technicznym Instytutu. Urzħdowe
Ļwiadectwo komparacji wydaje Instytut Geodezji i Kartografii,
4) podstawĢ przedłuŇenia waŇnoĻci Ļwiadectwa komparacji dalmierza na okres do jednego roku mogĢ byę
pozytywne wyniki kontroli polowych,
5) Instytut Geodezji i Kartografii w oparciu o przedłoŇone dokumenty kontroli polowych, dokonuje wpisu do
Ļwiadectw komparacji z okreĻleniem terminu waŇnoĻci.
7.
Kontrole polowe majĢ na celu stwierdzenie, czy na skutek eksploatacji nie uległy zmianie podstawowe parametry
instrumentu wpływajĢce na jego dokładnoĻę oraz sĢ weryfikacjĢ jakoĻci pracy obserwatora.
Kontrole powinien wykonywaę uŇytkownik dalmierza, przy czym:
1) kontrole polowe powinny byę przeprowadzone w okresach jednomiesiħcznych na odcinku kontrolnym (
rys.
14
) o długoĻci około 800 m składajĢcym siħ z przħseł o długoĻciach około 200 m, 300 m, 300 m,
2) odcinek kontrolny powinien byę zlokalizowany na terenie równym i odkrytym,
3) nie wskazane jest lokalizowanie odcinka kontrolnego na podłoŇu betonowym, w pobliŇu zwartej zabudowy
lub w przecince leĻnej,
Strona: 42 Wydruk z programu STANDARDY GEODEZYJNE © Copyright by GALL s.c. Katowice 2001
4) punkty odcinka kontrolnego mogĢ byę zastabilizowane znakami typu 30 lub 36,
5) znaki geodezyjne powinny byę wyposaŇone w centry mosiħŇne lub ceramiczne, umoŇliwiajĢce ustawienie
dalmierza i zwierciadeł za pomocĢ pionów optycznych ze Ļrednim błħdem centrowania nie wiħkszym niŇ 1
mm,
6) wskazane jest, aby załoŇenie odcinka kontrolnego było wykonywane przy współpracy z Instytutem
Geodezji i Kartografii,
7) wskazane jest, aby pomiar wyjĻciowy oraz pomiary sprawdzajĢce były wykonywane dwoma dalmierzami
nie zaleŇnie
Rysunek 14.
8) na odcinku kontrolnym i jego przħsłach naleŇy kontrolowaę dalmierz według niŇej podanego programu:
a) Pierwszy (wyjĻciowy) pomiar naleŇy wykonaę według zasad pomiaru i obliczeı dla danego typu
instrumentu. Pomiary naleŇy wykonywaę w 6 seriach. DługoĻę kaŇdego odcinka D
i
pokazanego na
rysunku 13
powinna byę okreĻlona jako wartoĻę Ļrednia po wprowadzeniu poprawek dalmierza oraz po
wprowadzeniu redukcji do poziomu oraz redukcji na poziom morza.
Na odcinku kontrolnym A - B zawierajĢcym dwa punkty poĻrednie I i II naleŇy pomierzyę 6 długoĻci: D
1
,
D
2
, D
3
, D
4
, D
5
i D
0
(
rys. 14
).
Pomiar kaŇdej z 6 długoĻci uznaje siħ za prawidłowo wykonany, jeŇeli jednoczeĻnie spełnionych
zostało piħę nastħpujĢcych nierównoĻci:
WystĢpienie róŇnicy wiħkszej od 0,02 m wymaga wykonania powtórnych pomiarów wszystkich długoĻci
D
i
.
b) Kolejne pomiary długoĻci kontrolnych naleŇy wykonywaę w okresach jednomiesiħcznych, w taki sam
sposób jak pomiar wyjĻciowy. Otrzymane wyniki pomiaru długoĻci oznaczymy odpowiednio:
Strona: 43 Wydruk z programu STANDARDY GEODEZYJNE © Copyright by GALL s.c. Katowice 2001
- po okresie jednego miesiĢca,
- po okresie dwóch miesiħcy,
Na podstawie wyników uzyskanych przy pomiarach wyjĻciowym i sprawdzajĢcym oblicza siħ róŇnice:
Przy kaŇdej kolejnej kontroli dalmierza róŇnice
D
i
nie powinny byę wiħksze od 2 m
s
.
JeŇeli róŇnice
D
i
bħdĢ wiħksze, naleŇy wykonaę pomiary sprawdzajĢce w innych warunkach
zewnħtrznych (nastħpnego dnia). W przypadku powtórnego otrzymania róŇnic wiħkszych od 2 m
s
naleŇy dalmierz poddaę komparacji.
Dalmierz naleŇy dodatkowo komparowaę równieŇ wówczas, gdy róŇnice otrzymane w wyniku
comiesiħcznych kontroli bħdĢ miały ten sam znak, a ich wartoĻci bezwzglħdne bħdĢ zawierały siħ w
granicach:
Decyzjħ takĢ moŇna juŇ podjĢę po drugim sprawdzeniu dalmierza.
9) dla kaŇdego dalmierza powinien byę prowadzony dziennik pomiarów kontrolnych. Dziennik ten naleŇy
przechowywaę razem z metrykĢ instrumentu. W wypadku przesłania instrumentu do okresowej komparacji
lub do reperacji, oba te dokumenty naleŇy przesłaę razem z dalmierzem. W dzienniku pomiarów kontrolnych
dalmierza naleŇy umieszczaę:
- szkic odcinka kontrolnego z zaznaczeniem przħseł,
- datħ oraz wyniki pomiaru wyjĻciowego,
- datħ oraz wyniki kolejnych pomiarów sprawdzajĢcych,
- obliczenie róŇnic
D
i
oraz porównanie ich z wielkoĻciami dopuszczalnych róŇnic,
- wnioski odnoĻnie poprawnoĻci działania dalmierza,
- nazwiska osób prowadzĢcych pomiary kontrolne,
- pozostałe dane przewidziane w formularzu.
8.
NiezaleŇnie od wykonywanych comiesiħcznych kontroli dalmierza elektrooptycznego na odcinku kontrolnym, uwaŇa
siħ za celowe wykonywanie w terenie, na jednym z wybranych boków mierzonego obiektu, sprawdzeı dalmierzy w
okresach kilkudniowych według zasad podanych w
§ 15
ust. 7.
Strona: 44 Wydruk z programu STANDARDY GEODEZYJNE © Copyright by GALL s.c. Katowice 2001
§ 16
Pomiar długo
Ļ
ci boku
1.
Pomiary długoĻci boków z zasady wykonuje siħ w jednym kierunku (bez zmiany stanowisk).
2.
W wypadku, gdy sieę jest nawiĢzana do punktu I klasy jednym bokiem lub ciĢgiem dwupunktowym, lub gdy na
skraju sieci wystħpujĢ niezamkniħte figury, długoĻci boków nawiĢzania naleŇy mierzyę w obu kierunkach (
rys. 15
).
Rysunek 15.
3.
Stanowiska dalmierza i zwierciadeł muszĢ byę tak dobrane, aby była zapewniona widocznoĻę miħdzy nimi. Ze
wzglħdu na wĢskĢ wiĢzkħ Ļwiatła dalmierza, nawet pojedynczy liĻę moŇe uniemoŇliwię pomiar długoĻci.
4.
Przygotowanie stanowisk pomiarowych polega na odsłoniħciu centra znaku podziemnego (płyty) oraz, o ile to
konieczne, ustawieniu nad punktem podwyŇszonego stanowiska. W wypadku istnienia zabudowy stałej, naleŇy
sprawdzię jej stan techniczny.
5.
Pomiary długoĻci naleŇy wykonywaę, o ile jest to moŇliwe, ze stanowisk centrycznych.
Układ optyczny dalmierza nie moŇe byę skierowany na słoıce, jeĻli to ma miejsce, naleŇy zamienię stanowiska
dalmierza i zwierciadeł. Instrument i zwierciadła naleŇy chronię przed promieniami słonecznymi, osłaniajĢc je
parasolami lub plandekami.
6.
Centrowanie dalmierza i zwierciadeł nad punktem podziemnym naleŇy wykonywaę z błħdem Ļrednim mniejszym od
2 mm. W wypadku stanowisk naziemnych, centrowanie naleŇy wykonaę za pomocĢ pionu optycznego. Przy
pomiarze ze stolika obserwacyjnego wieŇy lub stanowiska podwyŇszonego naleŇy dokonaę przeniesienia centra, (
§
19
ust. 1 i 2), a nastħpnie dokonaę pomiaru wysokoĻci poszczególnych elementów wieŇy, a miħdzy innymi dokonaę
pomiaru wysokoĻci stolika obserwacyjnego i wysokoĻci dalmierza nad powierzchniħ stolika (
§ 12
, ust. 5).
7.
Podczas pomiaru dalmierzami elektrooptycznymi na stanowisku instrumentu naleŇy pomierzyę ciĻnienie
atmosferyczne i temperaturħ powietrza z dokładnoĻciĢ odczytu:
- temperatury t... 0,5 K (0,5
°
C)
- ciĻnienia atmosferycznego p ... 0,7 hPa (0,5 mm Hg).
ĺrednie błħdy pomiaru temperatury i ciĻnienia powinny wynosię:
m
t
£
1 K (1 C),
m
p
£
1,3 hPa (1 mm Hg).
Dla odległoĻci wiħkszych od 2 km i przy róŇnicy wysokoĻci wiħkszej niŇ 15 m naleŇy mierzyę temperaturħ i ciĻnienie
atmosferyczne równieŇ na stanowisku zwierciadeł, a do obliczenia poprawki atmosferycznej K
a
przyjmowaę
wartoĻę ĻredniĢ z pomiaru na obu stanowiskach.
Do pomiaru warunków meteorologicznych naleŇy wykorzystywaę przyrzĢdy atestowane, termometry i aneroidy
zapewniajĢce wyŇej podanĢ dokładnoĻę pomiaru.
[ Pobierz całość w formacie PDF ]

ROZDZIAŁ VI. Pomiary liniowe, instrukcja G-1.5, Część I - osnowa szczegółowa II klasy

Tematy