Ruch prawostronny, Artykuły

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Ruch prawostronny, dlaczego?
DlaczegowPolscejeździsiępoprawejstroniejezdni?Każdy odpowie natychmiast, że to
przecież oczywiste, żeruchprawostronnyobowiązujenacałymświecie,zawyjątkiemmoże
Wielkiej Brytanii i jej kolonii. Gdy jako dzieci uczenijesteśmyprzezrodzicówprzechodzenia
przez jezdnięnabywamywiedzęokierunkachjazdyjakbyintuicyjnieirośniemywprzekonaniu,
że tak byłoodzawszeiniemożebyćinaczejGdybytakjednakzastanowićsięgłębiejskąd
wzięłasięta idea poruszania po prawej stronie, to okażesię,żesporaczęśćEuropyjeszczenie
tak dawno podróżowaładokładniepoprzeciwnejstronieniż dzisiaj, a mit jakoby Anglicy zawsze
robią wszystkonaprzekóridlategojeżdżą polewej,jestwielkimfałszem
Rzymianie jak wiemy na wiele wieków zdominowali Europę, a pozostawiona przez nich
spuściznawidocznajestnatymkontynenciedodzisiajwtakichdziedzinachjakjęzyk,sztuka,
prawoiobyczajeProste,długiedrogiwybudowanew czasieimperiumrzymskiegotoczęstote
same, którymi poruszamy się dzisiaj podróżując po Europie Południowej i Zachodniej,
oczywiście wielokrotnieprzebudowanewciąguostatnich2000latWliteraturzeniezachowały
sięinformacje natematstrony,którąporuszalisięRzymianieJednakpracewykopaliskowe
starej rzymskiej drogiwBlunsdonRidgewWielkiejBrytaniinasuwają pewne przypuszczenia.
Była to droga prowadząca z kamieniołomu, gdzie głębokie ślady wozów załadowanych
niewątpliwieciężkim budulcemzachowałysięwyraźniepostronielewej,a znaczniepłytsze
śladyprzypuszczalnie pustychwozówpostronieprzeciwnejWniosekjestoczywistyRzymianie
jeździlipolewejstronie CzybyłotakwcałejrządzonejprzeznichczęściEuropy?Trudno
powiedzieć,choćjesttodalece prawdopodobne.
Ten zwyczaj poruszania się po drogach przetrwał dłużej niż imperium rzymskie. Ruch
lewostronnyjakobardziejnaturalnystałsiępowszechnywcałejEuropieokresuŚredniowiecza
Jeźdźcykonnichętniejporuszalisiępolewejstroniedrogiponieważ łatwiejbyłoimdobyć
miecza i bronićsięposwejprawejstronie,większośćznasjestprzecież praworęcznaTo
prawda, że ruch nadrogachtamtegookresubyłznikomy,drogibyłyjednakwąskieigdydwa
wozyznalazłysięna przeciwsiebietotrzebabyłosięwyminąćStosowanowówczasrzymską
zasadęzjeżdżania na lewoZwyczajowysposóbporuszania,zaszczepionywiekiwcześniejprzez
Rzymianznalazłswe prawne usankcjonowanie w brytyjskim prawie drogowym z1756rokuBył
topierwszynaświecie tego typu akt prawny,któregozakresrozszerzonowkrótcedocałego
imperium brytyjskiego. PrzedrewolucyjnaFrancjamiaławłaściwietesamezasadyArystokracja
poruszającasięszybkow swychpowozach,oczywiściepostronielewej,zmuszałajednak
chłopówdotrzymaniasię strony prawejTakiporządeknadrogachzapewniał,że piesi nie
blokowaliprzejazdumogącszybo ustąpić,gdyzprzeciwka(aniezaichplecami)pojawiałsię
powóz
PoktórejstronieporuszanosięwPolscewXVIwieku?JesttotrudnedostwierdzeniaCzy
obowiązywałaturzymskazasada?Przecież Rzymianie nigdy nie postawili nogi na ziemiach
polskichMyPolacyjednakzawszepatrzyliśmynazachódEuropyitamszukaliśmywzorców
Stamtądprzyszłodonaschrześcijaństwo,językłaciński,stylewsztuceiarchitekturze, literatura
itdPrzypuszczaćmożna zatem, żenieodstawaliśmyodresztyówczesnegoświataPrzecież na
pewnonienaśladowaliśmytakichnajeźdźcówPolskijakTatarzySkorocałacywilizowana
Europa natchnionaprzezRzymianporuszałasiępolewejstronie,todlaczegowPolscemiałoby
być inaczejNasuwasięzatempytanieskąddzisiajmamywręczprzeciwnązasadę?Okazujesię,
że to wszystko wina Napoleona.
PozburzeniuBastyliiw1789rokuprześladowaniarystokraciweFrancjiniechcielirzucaćsię
zbytnio w oczy, dlatego też zaczęliporuszaćsięrazemzchłopstwempostronieprawejTaki
zwyczajprzejmującwładzęzastałNapoleonTakteż zaczęłyporuszaćsięjegowojskapodbijając
sporą część Europy Zasada trzymania się prawej strony na drogach stała się prawnie
egzekwowana z rozkazu Napoleona Bonaparte we wszystkich podbitych przez niego krajach.
Tak więcpróczFrancjirównież Hiszpania,Niemcy,Holandia,Szwajcaria,WłochyiPolska
zaszczepioną mająprawostronnąregułęruchunadrogachPozostałekraje,któreoparłysię
Napoleonowi (Austro-Węgry, Rosja, Skandynawia, Wielka Brytania, Irlandia i Portugalia)
pozostają przy ruchu lewostronnym Imperium Napoleona szybko upadło lecz wiele
wprowadzonych przez niego zasad przetrwało,wtymrównież ruch prawostronnyTakwięcpo
roku 1814 Europa podzielona jest na dwie dużegrupypaństw,wktórychtoobowiązuje
sprzecznazasadaporuszaniasiępodrogach
DlaPolskiwiekXIXtoczasrozbiorówNasizaborcy posiadająodmiennezasadyporuszaniasię
w Rosji i Austriiobowiązujeruchlewostronny,NiemcystosujązasadęnapoleońskąMieszkańcy
większościbyłychpolskichziem,bezwzględunazbór,poruszająsięjednakpostronieprawej
Była to konsekwencja istnienia w latach 1807 - 1815KsięstwaWarszawskiego,powstałegojak
wszystkim wiadomo przy silnej pomocy Napoleona Bonaparte. Na francuskich wzorach oparty
był podziałterytorialnyksięstwanadepartamenty,wprawiecywilnymobowiązywałKodeks
Napoleona,anadrogachnapoleońskazasadaporuszaniasięTowłaśnie dlatego w Warszawie,
czy KrakowiewXIXwbryczkijeździłypoprawejstronieulicmimo,żepaństwazaborców
posiadały odmiennezasadyGdywroku1918Polskaodzyskujeniepodległośćprawooruchu
drogowym we wszystkichbyłychzaborachzostajeformalnie ujednoliconeNiemawątpliwości
abyprzyjąćsystem napoleoński,przecież nawetMazurekDąbrowskiegowymieniajegoimię
Krajnaszdołączado grupypaństwjeżdżącychpostronieprawejNaszsąsiadRosjazmienia
stronę ruchu na prawostronną dopiero po rewolucji, w roku 1920 Spora część Europy
utrzymujejednakodmienną zasadęPopierwszejwojnieświatowejrozpadasięcesarstwo
Austro-Węgierskie,apowstałenowe państwatakiejakCzechosłowacja,WęgryiJugosławia
pozostająprzyruchulewostronnymSama jednakAustriajestswegorodzajuciekawostkąTyrol,
któryzasprawąNapoleonawlatach1805 -1814przyłączonybyłdoBawariiposiadaruch
prawostronny,pozostałacześćAustriiłączniez Wiedniemuznajezasadęruchulewostronnego
MiędzywojenneWłochyzkoleitomiejsceścierania siędwóchideiZezrozumiałychwzględów
rzymskazasadaporuszaniasiępodrogachjesttusilnie zakorzeniona, lecz nie bez echa
pozostałaturównieżzasadanarzuconawpoczątkachXIXwieku przez Napoleona. Generalnie
weWłoszechobowiązujeruchprawostronny,leczokazujesię,że tylko na prowincji. Duże
miastaWłochuznająruchlewostronnySamRzymzmieniastronęruchu naprawostronną
dopierowroku1924Włoskiefabrykisamochodówdługojeszczepóźniej produkująpojazdyz
kierownicami po prawej stronie. Takiotodziwacznypodziałzachowujesięw Europie aż do II
wojnyświatowej
AneksjaAustriiprzezNiemcywroku1938pociągnęła zasobązmianęstronyruchudrogowego
ZrozkazuHitlerazmienionoruchzlewonaprawostronnywciągujednegodniaWywołałoto
spory chaos na drogach Kierowcy nie widzieli znaków, które ciągle znajdowały się po
przeciwnej stroniedrogiTramwajewWiedniujeszczeprzezkilkatygodniporuszałysiępo
lewej stronie. PodobniebyłowCzechosłowacjiRządtego krajumiałwprawdziezamiarzamiany
strony ruchu jużodroku1925,leczbrakbyłomustanowczościDopieroNiemcy,którzy
wkroczyli tam w roku 1939 natychmiast dokonali zmiany ruchu na prawostronny. Podobnie
wypadkipotoczyłysięnaWęgrzech iwJugosławii,któretoaż dowkroczeniaNiemców
posiadałylewostronnązasadęporuszania
Acozresztąświata?JesttogeneralniedośćskomplikowanasprawaOkreskolonializmu
przyczyniłsięsilnychpodziałówWielekrajówmiałowręczmieszanezasadyKanada na
przykład, będącaprzecież koloniąbrytyjską,posiadałaruchlewostronnyaż do lat 20-tych XX
wieku, lecz nie nacałymswymterytoriumProwincjaQuebec zamieszkiwana w zdecydowanej
większościprzez ludnośćpochodzeniafrancuskiegostosowałazasadęruchuprawostronnego.
Inna prowincja Kanady, NowaFunlandiapozostałaprzyruchulewostronnymażdo roku 1947.
Chiny podobnie, do roku 1946północneprowincjeporuszałysiępoprawej,południowepo
lewej stronie drogi. Egipt z kolei mimo,zebyłkoloniąbrytyjską w latach 1822 – 1922 to
zachowałjednakruchprawostronny,ato zpowoduwcześniejszegopodbojuprzezNapoleonaw
roku 1798.
Nawet Stany Zjednoczone mają w swej historii okres, gdy ruch lewostronny był zasadą
obowiązującą Dopiero w roku 1804 stan Nowy Jork jako pierwszy wprowadził prawo
nakazującetrzymaniasięprawej stronynawszystkichdrogachpublicznychRegułętę przejęły
stopniowo inne stany USA. Jednak aż do roku 1908 wszystkie produkowane w Stanach
Zjednoczonychpojazdyposiadałykierownicepostronie prawejDopierosłynnyFordModelTz
tegowłaśnie rokubyłpierwszymsamochodemzkierownicąpo stronie lewej. Nie wszystkie
jednak ziemie przynależne do USA mają ruch prawostronny nawet dzisiaj Prawdziwym
zaskoczeniem może byćfakt,że Wyspy DziewiczeStanówZjednoczonych leżącenaKaraibach i
będące terytorium, gdzie oficjalnie od 1917 roku powiewa flaga USA nadal posiadają
lewostronny ruch samochodowy.
WróćmyjednakdoEuropyPoIIdrugiejwojnieświatowejgłówniezasprawąNiemiec większość
państweuropejskichposiadaprawostronnązasadęporuszaniaSzwecja,którawczasie wojny
zachowała neutralność pozostała jednak przy ruchu lewostronnym Będąc pod presją
odmiennychzasadruchuuwszystkichswychsąsiadówSzwedzipostanowilizmienićruchna
prawostronnyNastąpiłoto3-gowrześnia1967roku
Historiaodnotowałarównież przypadkizmianyruchuzprawonalewostronnyMiałotomiejsce
naOkinawiewroku1972,gdyamerykaniezwrócilitę wyspęJaponiiPodobnieFalklandyw
roku 1982powróciłydoruchulewostronnegozchwilązakończeniaokupacjiargentyńskiej
Dzisiejszy światpodzielonyjestwyraźnie,71%mieszkańcówwszystkichkontynentówporusza
siępoprawej stronieDokładnieodwrotniejestwprzypadkuludnościzamieszkującejpaństwa
wyspiarskie, gdzie zdecydowanawiększość,boaż 73%mieszkańcówwysppodróżuje po stronie
lewej.
Jakwidaćzatem,toNapoleonBonaparteodpowiedzialnyjestzadzisiejsząniejednolitośćw
poruszaniu się po drogach Napoleonowi zawdzięczamy rozpowszechnienie systemu
metrycznego, guzikinamankietach,alerównież dzisiejszypodziałświatanatychcojeżdżąpo
stronie prawej i na tych innych, jeżdżących polewejTaknaprawdętonaszruchprawostronny
jestnegacją zastałegoporządku,abrytyjskieporuszaniesiępolewej stroniejestkonsekwencją
wynikającąz ciągłościhistorycznej,zasadyzapoczątkowanejwczasachimperiumrzymskiego
[ Pobierz całość w formacie PDF ]

Ruch prawostronny, Artykuły

Tematy