Rozprawa Stanisława Wyspiańskiego z narodem w Weselu, Teksty teoretyczne- filologia polska, Pozytywizm i Młoda ...

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Rozprawa Stanisława Wyspiańskiego z narodem w "Weselu".
Inteligencja
:
a)
Pan Młody (Lucjan Rydel) - łatwo poddaje się nastrojom, egzaltacji, poezji, prezentuje gadulstwo,
ludomanię, pozór, a nie szczerość, ideałów. Ukazany jest na poły ironicznie, na poły dobrodusznie. Ma
wszelkie cechy filistra. Jest afektowany, sztuczny, bardziej zafascynowany przeżywaniem miłości niż
samą miłością.
b)
Dziennikarz (Rudolf Starzewski) - pragnie utrzymać życie chłopów w atmosferze spokoju i sielanki,
Czepiec nie mieści się w jego sielankowej wizji wsi. Daleki od problemów bieżących, analizuje
przeszłość, szukając w niej przyczyn słabości Polski i jej rozbiorów, przy czym w narodowej historii nie
umie znaleŹć niczego, co dałoby przykład działania jemu współczesnych. Stańczyk widząc, że
Dziennikarz nie będzie w stanie podjąć roli głosiciela potrzebnych narodowi idei, wręcza mu błazeńską
laskę i żegna słowami pełnymi gorzkiej ironii: Masz tu kaduceus polski, Mąć nim wodę, mąć. (...) Mąć
tę narodową kadŹ, Serce truj, głowę trać!
c)
Poeta (Kazimierz Przerwa Tetmajer) - tęskni za potęgą, głosi pesymizm i dekadentyzm, a poeta dekadent
nie jest zdolny do czynów. Rycerz odsłania poecie jego bezużyteczność w czasach, gdy społeczeństwu
potrzebna jest literatura nawołująca do zbrojnego czynu i niosąca nadzieję.
d)
Nos (Tadeusz Noskowski) - pijak, dekadent w działaniu.
e)
Gospodarz (Władysław Tetmajer) - jedyny szczery w swoich zamierzeniach i ideałach inteligent, lecz
nawet i on w decydującej chwili zawodzi. Obawa przed wspólnym działaniem z chłopami.
Chłopi:
a)
Czepiec - prezentuje wartość ludu, jego energię i siłę tak potrzebną inteligentom. Tym niemniej jest to
postać prymitywna, która samodzielnie nie podejmie żadnej decyzji. Żyje tradycją, udziałem chłopów w
Powstaniu Kościuszkowskim.
b)
Dziad - z zachowaną w pamięci rabacją 1846 roku jest upostaciowieniem chłopskich obaw i niechęci,
które nie dopuszczają do szczerej zgody.
c)
Jaśko - to symbol niedojrzałości chłopów do czynu, ich odwiecznego przywiązania do własności
prywatnej - obarczony odpowiedzialnym zadaniem Jaśko pragnie błyszczeć przed innymi, schyla się po
czapkę z piór - i gubi złoty róg...
A zatem społeczeństwo polskie doby Wyspiańskiego otrzymuje marną notę: słaba, niezdolna do
czynu inteligencja i niedojrzali, bezradni z powodu braku dowódcy, choć gotowi do walki chłopi... zdolni są
tylko pogrążyć się w magicznym, uśpionym, chocholim tańcu.
Inteligencja:
podtrzymują mit arkadii, szukają rozrywek, nie rozumieją chłopskich problemów, czują
wyższość wobec chłopów, głęboko zdemoralizowani, chłopomania, bierna postawa wobec losów kraju, brak
zainteresowania jego sprawami.
Chłopi:
brak organizacji, zbyt pragmatyczne spojrzenie na sprawy materialne, prywata, brak
wytrwałości, niezdolność do abstrakcyjnego myślenia, brak przygotowania do połączenia się z inteligencją,
nieodpowiedzialność, brak zrozumienia ideałów.
Wyspiański poddaje w swoim dramacie ocenie obie warstwy społeczne: chłopów i inteligencję, po
pierwsze wydobywając z ich dusz to, co prawdziwe, po drugie stawiając ich przed możliwością wspólnego
czynu. Okazuje się, że w tej osobliwej chwili wielkiej szansy inteligencja zawiodła, a chłopi nie dorośli do
tak poważnego zadania. Tragizm narodu tkwi w niemożności spełnienia skutecznego czynu, w niemocy i
braku umiejętności wykorzystania szansy.
[ Pobierz całość w formacie PDF ]

Rozprawa Stanisława Wyspiańskiego z narodem w Weselu, Teksty teoretyczne- filologia polska, Pozytywizm i Młoda ...

Tematy