Rudnicki A. - Ryby wód Polskich, poradniki,przewodniki,mapy

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
//-->ANDRZEJRUDNICKIATLAS • RYBY WÓD POLSKICHANDRZEJRUDNICKIRYBY WOD POLSKICHTABLICE KOLOROW E W YKONAŁ:J A N U S ZT O W P I KWARSZ AWAP A Ń S T W O W EZAKŁADY1968SZKOLNYCHWYDAWNICTWO b w o lu tę p r o je k to w a ł:J ó z e f C z e rw iń sk iO k ła d k ę p r o je k to w a ła :M a ria A n tu s z e w ic zR e d a k to r:K r y s ty n aW rorlskaR e d a k to r te c h n ic z n y :A n d r z e j S y taP A Ń S T W O W E Z A K Ł A D Y W Y D A W N IC T W S Z K O L N Y C HW A R S Z A W A 1968W y d a n ie d ru g ie . N a k ła d X 000 +1S0 egz. A r k .d r u k . 6,5 +w k ł., w y d .7,56.O ddano do sk ła d a n ia 17.V I.1967 r. P o d p isa n od od r u k u w p a ź d z ie r n ik u1968 r. D r u k u k o ń c z o n o w listo p a d zie 1968 r. Z a m . 8218167. P a p ie r o ffs e t o w y k l. I II, 90 g, 70X100 z F a b r y k i P a p ie ru w S k o lw in ie . C ena zł25,—Z ak ł. G rafic zn e im . M. K a sp rz a k a w P o z n a n iu . Z am . D ru k . 1248/87 — A-2OBJAŚNIENIA DO TABLIC I OPISÓWNa 50 barwnych tablicach przedstawiono 85 gatunków m inogów i ryb,które żyją w naszych wodach morskich i śródlądowych.Oglądając te tablice, należy mieć zawsze na uwadze, że barwa ciałaryb nie jest tak dokładnie ustalona i niezmienna, jak innych zwierząt,znanych nam z codziennego życia, np. domowych ssaków czy ptaków.Jest wręcz przeciwnie — barwy ciała ryb ulegają dość dużym zmianom,nawet już nie w obrębie gatunku, alfe nawet u jednego osobnika. Barwyich ciała zależą od w ielu czynników. Jednym z najważniejszych jest otoczenie — środowisko, w jakim ryba przebywa oraz stopień nasłonecznienia i temperatura wody. Barwa ciała ryby jest jednym z przejawówprzystosowania się jej organizmu do środowiska, w którym przebywa.Na przykład lin, w yłow iony ze zbiornika wodnego o mętnej wodziei m ulistym dnie, porośniętym roślinami wodnymi, będzie miał grzbieti górną część boków ciemnobrunatne z domieszką ciemnej zieleni. Ciałojego stopniowo w dół jest coraz jaśniejsze, a brzuch szaro-żółto-białawy.Jeżeli takiego lina umieści się w zbiorniku wodnym, którego dno stanowiglina, to po pewnym, dość krótkim czasie, barwa jego ciała stanie sięznacznie jaśniejsza i zacznie w niej przeważać odcień coraz bardziejjasnobrązowy i żółtawy. Szczupak, przebywający w mało nasłonecznionych, głębszych warstwach wody, mocno zarośniętych, jest znacznieciem niejszy od żyjącego w płytkiej wodzie, do której światło słoneczneprzenika znacznie łatw iej. W chłodnej wodzie ryby ciemnieją, w cieplejszej stają się nieco jaśniejsze.Zabarwienie ciała ryb o różnych odcieniach czerni lub czerwieni i barwy żółtej powodują komórki barwnikowe, nazywane chromatoforami.W ich plazmie są zawarte różne barwniki, występujące w postaci ziarenek,płytek i kropelek. Komórki barwnikowe występują w całym ciele ryby,lecz w znikomych ilościach. Nieco liczniejsze są one w nabłonku, a najwięcej ich znajduje się w warstwie skóry właściwej. Pod wpływ embodźców nerwowych barwniki mogą się skupiać w jednym m iejscu komórki chromatoforu lub rozpraszać po całej jej powierzchni. Skupieniebarwników powoduje pociemnienie, a ich rozproszenie — pojaśnieniebarwy ciała.i— 3 —Białe, niebieskie i zielone barwy ciała ryby powodowane są przezpromienie świetlne, odbite pod różnymi kątami od zawartych w skórzeprzezroczystych kryształków guaniny. Wytworzona barwa powstaje podw pływ em rozszczepienia się promienia białego i zależy od położeniakryształków guaniny w stosunku do czarnych, czerwonych lub żółtychchroma toforów.Skupianie się i rozpraszanie barwników w skórze ryby następujebardzo prędko, a promień światła daje widmo o różnym natężeniu barwyw zależności od wielu czynników. Stąd wprost niepodobieństwem byłobyoddanie na rysunkach wszystkich możliwości w ubarwieniu ciała każdego gatunku ryb, czy minogów. Dlatego na tablicach przedstawionoryby o ubarwieniu najczęściej spotykanym i najbardziej charakterystycznym dla każdego gatunku. Z tego też powodu w opisie wszystkichgatunków m inogów i ryb pominięto dokładne omówienie ubarwienia ichciała. Jednak należy pamiętać, że w zbiornikach wodnych często możnaspotkać ryby, należące do opisanych dalej gatunków, których barwyciała znacznie odbiegają od barw podanych na rysunkach.Obok każdej barwnej tablicy są zamieszczone krótkie opisy poszczególnych gatunków, zawierające:1. nazwę gatunku i rodziny w brzmieniu polskim i łacińskim,2. symbol płetw,3. wzór ułuszczenia,4. widoczne zewnętrzne cechy morfologiczne gatunku,5. wym iary ciała,6. zasadnicze przejawy życia i siedlisko gatunku,7. rozmieszczenie geograficzne,8. znaczenie gospodarcze i wym iary ochronne.W celu pełniejszego zrozumienia poszczególnych opisów, podajemynieco wiadomości ogólnych, które ułożone zostały według wyżej przyjętej kolejności.NAZWA GATUNKU I RODZINYW zoologii przyjęty jest podział wszystkich wym arłych i obecnieżyjących zwierząt na pewne grupy, o różnym stopniu rozwoju organizmu. Podział taki jest zwany system atyką zwierząt.Zwierzęta przedstawione na barwnych tablicach, są zaliczone w zoologii do dwóch gromad: krągłouste (Cyclostomi) i ryby (Pisces). Środowiskiem, w którym one żyją, jest woda. Zwierzęta zaliczane do obu tychgrup są kręgowcami (Vertebrata).Przy opisach poszczególnych zwierząt, przedstawionych na barwnychtablicach, podano nazwy polskie i łacińskie tylko najważniejszychjednostek systematycznych, a więc gatunku i rodziny, do której ten [ Pobierz całość w formacie PDF ]

Rudnicki A. - Ryby wód Polskich, poradniki,przewodniki,mapy

Tematy