Rola psychologa w leczeniu bezsennosci, ╬♥╬ PSYCHOLOGIA

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
ROLA PSYCHOLOGA W LECZENIU
BEZSENNOŚCI
Małgorzata Fornal-Pawłowska
Poradnia Leczenia Zaburzeń Snu przy Katedrze i Klinice WUM
Instytut Psychologii UKSW
Bezsenność
Bezsenność (
insomnia,
in – zaprzeczenie,
somnus – sen) - dosłownie brak snu
Podstawowe skargi: trudności w zasypianiu,
przebudzenia w nocy, zbyt wczesne budzenie
się rano, nieregenerujący sen
Subiektywne poczucie pacjenta, że jakość lub
ilość snu jest nieodpowiednia
Upośledzone funkcjonowanie w ciągu dnia
Klasyfikacje bezsenności
Przygodna
do kilku dni np. podczas zmiany stref czasowych,
przy pracy zmianowej, w krótkotrwałym stresie
Krótkotrwała
do 3 tygodni np. w czasie choroby somatycznej, w
żałobie
Przewlekła
powyżej 1 miesiąca
National Institute of Mental Health, 1984
1
Klasyfikacje bezsenności
ICD-10
Bezsenność nieorganiczna
Bezsenność organiczna
DSM-IV
Bezsenność pierwotna
Bezsenność wynikająca ze schorzeń psychicznych
Bezsenność wynikająca ze schorzeń somatycznych
Bezsenność spowodowana działaniem substancji
psychoaktywnych
ICSD-2
Klasyfikacja bezsenności wg ICSD-2
Bezsenność spowodowana stresem
Bezsenność psychofizjologiczna
Bezsenność paradoksalna (subiektywna)
Bezsenność idiopatyczna
Bezsenność w przebiegu zaburzeń psychicznych
Niewłaściwa higiena snu
Behawioralne zaburzenia snu w dzieciństwie
Bezsenność spowodowana przyjmowaniem lub odstawieniem
substancji o działaniu ośrodkowym
Bezsenność w przebiegu schorzeń somatycznych
Bezsenność nieorganiczna, nieokreślona
Bezsenność organiczna, nieokreślona
ICSD-2, 2005
Kryteria diagnostyczne bezsenności
nieorganicznej wg ICD-10
Niedostateczna ilość i/lub jakość snu, która występuje
przynajmniej 3 razy w tygodniu przez 1 miesiąc.
Skargi na trudności z zaśnięciem, trudności w utrzymaniu
ciągłości snu, wczesne budzenie, złą jakość snu.
Martwienie się i obawy o skutki bezsenności.
Bezsenność powoduje znaczne napięcie lub zakłóca normalne
funkcjonowanie społeczne i zawodowe pacjenta.
Współwystępowanie zaburzeń psychicznych nie wyklucza
rozpoznania bezsenności, pod warunkiem, że bezsenność
stanowi główną dolegliwość.
ICD-10, 1997
2
ICSD-2
DSM IV
ICD-10
Bezsenność
psychofizjologiczna
Bezsenność
subiektywna
Bezsenność
idiopatyczna
Niewłaściwa higiena
snu
Bezsenność
pierwotna
Bezsenność
nieorganiczna
Epidemiologia bezsenności
Rozpowszechnienie w krajach uprzemysłowionych:
20-30% dorosłej populacji
Costa e Silva, 1996
Badania ankietowe w Polsce: 24-29% badanych
cierpi na różne formy bezsenności
Szelenberger i Skalski, 1999
Rozpowszechnienie w Polsce: 23,7% badanych
cierpi na bezsenność, częściej kobiety, osoby
rozwiedzione, osoby z niższym wykształceniem,
osoby starsze
Kiejna, 2003
Trzy czynnikowy model bezsenności
czynniki utrwalające
czynniki wyzwalające
czynniki predysponujące
Objawy bezsenności
Bezsenność subkliniczna
przygodna krótkotrwała przewlekła
(Spielman i wsp., 1987)
3
Mechanizm błędnego koła bezsenności
Predyspozycja + stres (np. choroba, śmierć bliskiej osoby)
Czuwanie w łóżku, niemożność
wyłączenia uporczywych myśli
Poczucie, że sen nie nadejdzie,
koncentracja na śnie
Nieprawidłowe nawyki,
zachowania zabezpieczające
Silne emocje, wzbudzenie
fizjologiczne
Negatywne oczekiwania co do:
funkcjonowania następnego dnia (w pracy, domu)
długoterminowych skutków bezsenności (choroby psychicznej,
utraty pracy)
Espie: prawidłowy sen a
bezsenność psychofizjologiczna
Prawidłowy sen
Bezsenność psychofizjologiczna
Minimalna uwaga
Selektywna uwaga na sen,
bezsenność i jej konsekwencje
Cel - sen
Minimalna intencja
Minimalny wysiłek
Wysiłek wkładany w sen
Minimalna troska
Zaabsorbowanie snem, skargi na
bezsenność
(Espie, 2002)
Leczenie bezsenności
Leki nasenne: zalecany czas leczenia – do
4 tygodni
Bezsenność przewlekła:
terapia poznawczo-behawioralna
4
Techniki behawioralne
Higiena snu
Metoda ograniczenia snu
Technika kontroli bodźców
Trening relaksacyjny
Ogranicz alkohol!
Ogranicz nikotynę!
Prawidłowo się odżywiaj!
Ćwicz!
Ogranicz kofeinę!
Zadbaj o wygodne łóżko!
Stosuj rozważnie leki nasenne!
HIGIENA SNU
Regularnie kładź się i wstawaj z łóżka!
Przewietrz sypialnię!
Ogranicz światło!
Kontroluj drzemki w ciągu dnia
Zadbaj o właściwą temperaturę ciała i sypialni!
Ogranicz hałas!
?
Ile godzin zazwyczaj przebywasz w łóżku w ciągu jednej
nocy?
Ile godzin zazwyczaj przesypiasz?
5
[ Pobierz całość w formacie PDF ]

Rola psychologa w leczeniu bezsennosci, ╬♥╬ PSYCHOLOGIA

Tematy