Rola diety w chorobie zapalnej jelit u psów, Gastroenterologia, hepatologia

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
ARTYKUŁ PROMOCYJNY
WETERYNARIA W PRAKTYCE
prof. Kenny Simpson
Cornell University, USA
Rola diety
w chorobie zapalnej jelit u psów
pacjentowi zazwyczaj zalecamy dietę.
Mając na uwadze powyższe informa-
cje, jakie mamy dowody potwierdza-
jące sens stosowania diety w leczeniu
IBD u psów?
w surowicy z większym prawdopodo-
bieństwem zareagują na samą zmia-
nę diety.
Obecnie wśród lekarzy weteryna-
rii normalną praktyką w przypad-
ku choroby zapalnej jelit psów jest
zalecanie, oprócz leków przeciw-
bakteryjnych, przeciwzapalnych
czy immunosupresyjnych, zmiany
diety na nową. Jakie są jednak do-
wody potwierdzające konieczność
zmiany diety? Czy sposób żywienia
odgrywa jakąś rolę w etiologii IBD
u psów i czy zmiana diety zawsze
jest korzystna? W artykule tym
przyjrzymy się, jaką rolę odgrywa
dieta w etiopatogenezie i leczeniu
IBD u psów.
Diety komercyjne z ograniczoną
ilością źródeł potencjalnych
alergenów
W kontrolowanych badaniach prze-
prowadzonych na sześćdziesięciu pię-
ciu psach z IBD i biegunką trzydzieści
dziewięć psów zareagowało na dietę
o ograniczonej liczbie źródeł poten-
cjalnych alergenów (łosoś i ryż; Purina
Veterinary Diets
®
DRM Derm
®
Cani-
ne Formula). Tylko u ośmiu psów na-
stąpił nawrót objawów po podaniu kar-
my, która była już stosowana wcześniej.
Żaden pies nie zareagował nadwrażli-
wością na podanie wołowiny, jagnięci-
ny, kurczaka czy mleka. Psy, które re-
agowały pozytywnie na dietę, okazały
się młodsze i z wyższym poziomem al-
bumin w surowicy niż te, których stan
zdrowia nie uległ poprawie po zmia-
nie diety. Grupa psów niereagujących
na dietę była leczona z użyciem stery-
dów. Co ciekawe, wyniki histopatolo-
gicznego badania próbek pobranych
z jelit przed i po terapii nie różniły się
pomiędzy grupą psów leczonych samą
dietą i grupą leczoną sterydami.
W badaniach przeprowadzonych
na trzynastu psach z limfocytarno-
plazmocytarnym zapaleniem okrężni-
cy objawy kliniczne ustąpiły w ciągu
2-28 miesięcy karmienia ubogoreszt-
kową, łatwo przyswajalną, relatywnie
hipoalergiczną dietą.
Na interesujące porównanie mię-
dzygatunkowe pozwala badanie prze-
prowadzone na pięćdziesięciu pięciu
kotach z przewlekłą chorobą przewo-
du pokarmowego. Na modyfikację
diety zareagowało pozytywnie 49%
badanych zwierząt. Objawy powróci-
ły u szesnastu z dwudziestu sześciu
kotów poddanych testowi prowokacji
Dowody potwierdzające
znaczenie diety
w leczeniu IBD
Enteropatie związane z rasą
Setery irlandzkie są predysponowane
do rozwoju enteropatii glutenozależ-
nej; wiadomo, iż jest to wada autoso-
malna recesywna.
Występowanie niepożądanych re-
akcji na kukurydzę, tofu, serek wiej-
ski, mleko, kaszę mannę czy jagnięci-
nę opisano u terierów pszenicznych
(soft coated wheaton terriers, SCWT)
dotkniętych enteropatią białkogubną
i nefropatią białkogubną. Analiza 188
rodowodów psów rasy SCWT wykaza-
ła, iż często nosicielem wady był przo-
dek płci męskiej, ale sposób jej dziedzi-
czenia jest nieznany. Autoprzeciwciała
utożsamiane z wrzodziejącym zapale-
niem okrężnicy u ludzi wykazywano
również u dużej liczby terierów psze-
nicznych z enteropatią białkogubną:
ich pojawienie się poprzedzało hipo-
albuminemię średnio o 2 lata i 4 mie-
siące.
Wśród psów wielu różnych ras pod-
niesiony poziom autoprzeciwciał znaj-
dowano dwa razy częściej u osobni-
ków z enteropatią zależną od diety,
niż u osobników z chorobą zapalną je-
lit niereagującą na dietę, co sugeruje,
że zaburzenia immunologiczne (two-
rzenie autoprzeciwciał) są wczesnym,
częstym objawem enteropatii reagują-
cych na dietę u psów.
Pytanie: Czy da się przewidzieć,
które psy z IBD zareagują pozytywnie
na zmianę diety?
Odpowiedź: Psy młodsze oraz
psy z normalnym poziomem albumin
Termin „choroba zapalna jelit” obejmu-
je grupę przewlekłych enteropatii, któ-
re charakteryzują utrzymujące się lub
nawracające zaburzenia i stan zapalny
w przewodzie pokarmowym. Przyjmu-
je się, że IBD jest efektem wzajemnych
złożonych oddziaływań czynników, ta-
kich jak cechy genetyczne gospodarza,
mikrośrodowisko jelit (głównie bak-
terie i składniki pokarmowe), system
immunologiczny oraz środowiskowe
czynniki inicjujące stan zapalny w je-
litach. Nieznane są jednak poszcze-
gólne etapy prowadzące do powsta-
nia IBD ani przyczyny różnorodności
objawów i nieprzewidywalnych reak-
cji na leczenie. Wykazano, że u pa-
cjentów z chorobą zapalną jelit, której
towarzyszy występowanie zapalenia
ziarniniakowego lub neutroﬁ lowego,
należy zastosować szczegółową dia-
gnostykę w celu wykrycia czynników
zakaźnych i następnie wyeliminować
je za pomocą odpowiednio dobranej
terapii. Jednakże najczęściej obser-
wowanymi zmianami patologicznymi
u psów z IBD są nacieki błony śluzowej
z udziałem limfocytów i plazmocytów,
zanik kosmków jelitowych i rozszerze-
nie naczyń limfatycznych. Takiemu
STYCZEŃ
LUTY • 1
2/2013
64
www.weterynaria.elamed.pl
ARTYKUŁ PROMOCYJNY
WETERYNARIA W PRAKTYCE
z uprzednio stosowanym pokarmem.
Dominującą grupą antygenów wywo-
łującą reakcję u badanych kotów były
zboża (pszenica, gluten kukurydzia-
ny, jęczmień) oraz białka mięsa (woło-
wina, kurczak, jagnięcina), 50% kotów
okazało się być uczulonymi na kilka
alergenów.
ki (n = 2) lub środki immunosupresyj-
ne (n = 3). U jednego z psów nie uzy-
skano pozytywnej reakcji na leczenie.
Co ciekawe, dziewięć z dwudziestu
czterech psów miało dodatkowo obja-
wy dermatologiczne, a u siedmiu z tej
dziewiątki uzyskano poprawę w zakre-
sie zmian skórnych po samej zmianie
diety lub zmianie diety i zastosowaniu
antybiotyków.
Pytanie: Czy powinienem wybrać
dietę hydrolizowaną, czy dietę o ogra-
niczonej zawartości źródeł potencjal-
nych alergenów dla moich pacjentów
w IBD?
Odpowiedź: Obydwa rodzaje diety
mają udowodnione korzystne działanie
u psów z IBD. W jednym z badań wy-
kazano większe prawdopodobieństwo
pozostania w stanie remisji dla psów
karmionych dietą zhydrolizowaną niż
dietą typu „intestinal”.
terach irlandzkich sugerują, że białka
pochodzące ze zbóż, takie jak gluten,
powinny również być uwzględnione
w patogenezie zapalenia jelit. Udo-
wodniono, że u kotów z zaburzeniami
w przewodzie pokarmowym składniki
pochodzące ze zbóż mogą być z takim
samym prawdopodobieństwem odpo-
wiedzialne za reakcje nadwrażliwości,
jak białko zwierzęce. Duża liczba pozy-
tywnych reakcji na diety, które znacz-
nie różnią się składem (np. ze zhydroli-
zowaną soją lub z łososiem), a których
receptury zawierają relatywnie mało
składników, zwiększa prawdopodo-
bieństwo hipotezy, iż to raczej brak
określonych składników niż modyﬁ ka-
cja lub zmiana źródła białka wywiera
efekt leczniczy.
Diety komercyjne zawierające
zhydrolizowane białko
Sześć psów z IBD otrzymywało komer-
cyjną dietę hipoalergiczną zawierającą
zhydrolizowaną soję jako jedyne źró-
dło białka (Purina Veterinary Diets
®
HA Hypoallergenic
®
Canine Formu-
la). Pięć z sześciu psów nie zareagowa-
ło pozytywnie na żadną z podawanych
wcześniej diet kontrolnych, cztery nie
zareagowały na żaden ze sposobów le-
czenia. Monoterapia tylko z użyciem
diety spowodowała poprawę stanu kli-
nicznego u czterech psów, dwa psy,
z których jeden miał niewydolność ze-
wnątrzwydzielniczą trzustki, wymagały
dodatkowej terapii. U pięciu psów po le-
czeniu nastąpiła niewielka do średniej
poprawa wyników badania histopatolo-
gicznego biopsji dwunastnicy.
W ostatnio przeprowadzanych bada-
niach część z grupy dwudziestu sześciu
psów z objawami przewlekłych zabu-
rzeń żołądkowo-jelitowych (sześć z pra-
widłowymi wynikami badania histopa-
tologicznego przewodu pokarmowego)
karmiono hydrolizatem z soi i kurcza-
ka, a pozostałe zwierzęta dietą dla psów
z zaburzeniami przewodu pokarmowe-
go typu „intestinal”. Początkowo pozy-
tywnie na nową dietę zareagowało 88%
zwierząt w obu grupach, a około 66%
zareagowało nawrotem objawów choro-
bowych na test prowokacji z podaniem
poprzednio stosowanej karmy. Jednak
w ciągu trzech lat tylko jeden na sześć
psów na diecie typu „intestinal” pozo-
stawał w stanie remisji choroby, w po-
równaniu do trzynastu na czternaście
psów na diecie hydrolizowanej.
W badaniach prospektywnych pozy-
tywne reakcje na hydrolizowaną dietę
sojową (Purina Veterinary Diets
®
Hypo-
allergenic
®
Canine Formula) odnotowa-
no u osiemnastu z dwudziestu czterech
psów z limfocytarno-plazmocytarnym
IBD, normalnym poziomem albumin
i kobalaminy w surowicy. Te psy nie
zareagowały na samą zmianę diety, ale
reagowały na zmianę diety + antybioty-
Podsumowanie
Pozytywna odpowiedź kliniczna rzę-
du 60-88% u psów z limfocytarno-pla-
zmocytarnym IBD, u których stoso-
wano dietę o ograniczonej zawartości
antygenów lub dietę zhydrolizowaną,
wskazuje na to, że modyﬁ kacja diety
jest ważną częścią terapii IBD u psów.
Ostatnie badania przyniosły nieocze-
kiwanie pozytywny wynik, wskazu-
jący na to, że tylko niewielka liczba
psów wymaga stałego leczenia z uży-
ciem kortykosteroidów lub innych le-
ków immunosupresyjnych. Mechanizm
leżący u podstaw pozytywnych reakcji
na zmianę diety w IBD musi dopiero
zostać wyjaśniony, z uwzględnieniem
również mechanizmów innych niż nad-
wrażliwość na białko zwierzęce zależ-
na od IgE.
Pytanie: W przypadku ilu z moich
pacjentów z IBD mogę się spodziewać
pozytywnej reakcji na samą dietę?
Odpowiedź: Badania wykazują po-
zytywną odpowiedź na dietę o ogra-
niczonej zawartości źródeł potencjal-
nych alergenów lub hydrolizowaną
w przypadku 60-88% psów z limfocy-
tarno-plazmocytarnym IBD. Najwię-
cej pozytywnych reakcji dotyczy psów
z normalnym poziomem albumin w su-
rowicy.
Co leży u podstaw odpowiedzi
klinicznej na zmianę diety
w IBD?
Przez długi czas zalecano, aby decyzję
o zmianie diety w leczeniu IBD u psów
podejmować w oparciu o uważny wy-
wiad dotyczący żywienia, uwzględnia-
jący udział w diecie białek, szczegól-
nie pochodzenia zwierzęcego. Zmiana
sposobu żywienia polegała więc na do-
braniu diety zawierającej źródło białka,
którego zwierzę wcześniej nie jadło.
Nowe zalecenia zakładają hydrolizowa-
nie białka na fragmenty o niskiej masie
cząsteczkowej, które nie łączą się z IgE
na mastocytach (ok. 4,5-10 kDa). Obie
receptury opracowane są w oparciu
o hipotezę, że stan zapalny jelit jest spo-
wodowany nadwrażliwością lub alergią
na białko zawarte w diecie, co do któ-
rego najczęściej zakładano, że jest ono
pochodzenia zwierzęcego. Jednak za-
obserwowano też, iż wiele psów pod-
danych testowi prowokacji z użyciem
pokarmu stosowanego przed zmianą
diety nie wykazuje objawów chorobo-
wych, co stawia udział alergii w IBD
pod znakiem zapytania. Dopóki nie zo-
staną wyjaśnione rzeczywiste patome-
chanizmy stanu zapalnego jelit w IBD,
bardziej odpowiednimi terminami niż
alergia wydają się nietolerancja pokar-
mowa lub zaburzenia jelitowe zależne
od diety, ze względu na to, iż nie udo-
wodniono immunologicznego tła cho-
roby. Badania przeprowadzone na se-
Artykuł pochodzi z Konferencji
NESTLÉ PURINA
CAN SUMMIT
(22-24 marca 2012 r. w Lizbonie)
STYCZEŃ
LUTY • 1
2/2013
65
www.weterynaria.elamed.pl
[ Pobierz całość w formacie PDF ]

Rola diety w chorobie zapalnej jelit u psów, Gastroenterologia, hepatologia

Tematy